No. 56 26 Februari 1945 ------------------------------------------------------------------------- FRONTNIEUWS. WESTFRONT. Vrijdag zijn het 1e en 9e Amer.leger tot den aanval overgegaan en vestigden verschillende bruggehoofden over de Roer. Zondag hadden zij deze bruggehoofden tot een front van 40 km. uitgebreid. De Amer. zijn hier door de vijf km. breede verdedigingsgordel heengebroken. Gulik en Düren werden veroverd. De opmarsch wordt voortgezet in de richting van Keulen. Vanuit Lindern rukten de Am. 8 km. op in de richting van Sichen-Gladbach. In 2 dagen werden 3000 gevangenen gemaakt. De vijand biedt nog geen hefti- gen tegenstand. Over de door de pioniers geslagen bruggen ontvangen de Amerikanen voortdurend versterking. De Canadeezen hebben ten Z.van Goch terreinwinst behaald en rukken op naar Weeze. Ten Z.van Prüm is de vijandelijke tegenstand geliquideerd, en werden ver- scheidene plaatsen veroverd. 1500 gevangenen werden binnengebracht. In het Saargebied maakten de Amerikanen vooruitgang. Generaal Eisenhower verklaarde, dat het doel van het nieuwe offensief de vernietiging van de vijandelijke troepen ten W. van den Rijn is. LUCHTFRONT. Vrijdag bombardeerde de R.A.F. Essen en Gelsenkirchen. Geall. vliegtuigen vielen 20 verkeersknooppunten in midden-Duitschland aan, bene- vens 3 olieraffinaderijen en Hamburg en Bremen. Mosquitos bombardeerden Berlijn. Olieraffinaderijen bij Dortmund werden tweemaal in 2 dagen aan- gevallen. De tactische luchtmacht was boven ons land actief. Op 48 plaat- sen werden de spoorwegen onderbroken. O.a. de lijn Zwolle-Amersfoort en rondom den Haag. Raketvliegtuigen attaqueerden de stellingen vóór het Ca- nadeesche leger. Zondag werden de rangeerterreinen van München, Aschaffen- burg en Ulm door 1150 Am. vliegtuigen aangevallen. Tevens werden een tank- fabriek, een ondergrondsche olieraffinaderij en vliegvelden gebombardeerd. Tusschen Hamburg en Berlijn werden spw. doelen aangevallen. OOSTFRONT. Posen en Arnswalde zijn veroverd. Bij Koningsbergen werd een poging van de bezetting om zich door de omsingeling heen te slaan afgewe- zen. De vijand zette sterke tank- en infanteriecolonnes in. De ten Z.W. van Koningsbergen ingesloten troepen worden systematisch vernietigd. In het Z.deel van Breslau woeden verbitterde straatgevechten. Geen nieuws wordt gegeven van het Oder- en Neissefront. Het Russische leger ontvangt aldaar voortdurend versterkingen aan manschappen en materiaal. VERRE OOSTEN. Volgens berichten van generaal Mac Arthur is in het Z. deel van Manilla de Japansche tegenstand volkomen geëindigd. Hier vielen 12000 Japs. Op Luzon werden 2100 geïnterneerden bevrijd, waaronder 89 Nederlan- ders. Op Iwo-Shima behaalden de Amerikanen terreinwinst. Hondu(eiland) en Tokio werden Zondag driemaal aangevallen door 330 Superfortresses en 1600 vliegtuigen van de vliegkampschepen. Singapore en Rangoon werden eveneens gebombardeerd. DIVERSEN. Volgens een bericht uit Moskou werden door het Russische offen- sief ook Nederlanders bevrijd. Turkije en Egypte hebben aan Duitschland en Japan den oorlog verklaard, ingaande 1 Maart a.s. De Egyptische premier is vermoord. De minister van buitenl.zaken heeft een nieuw kabinet gevormd. BUKAREST. Botsingen tusschen linksgeoriënteerde demonstranten en politie; er vinden demonstraties tegen de regeering plaats. Italië mag eigen diplomatieke vertegenwoordigers aanstellen en zelfstan- dig wetten uitvaardigen, alsmede regeeringsbeambten aanstellen. Verschil- lende geall. officieren, die met toezicht belast waren, zijn reeds terug- geroepen. Ook zijn er in overleg met de geall. plannen gemaakt voor den wederopbouw der industrie en van den landbouw. In Parijs wordt heftig ge- protesteerd wegens de gebrekkige levensmiddelenvoorziening; geëischt wordt betere distributie, regelmatiger aanvoer en uitroeiing van den zwarten handel. De minister van buitenl.zaken van Frankrijk, Bidault, is in Londen aangekomen en door minister Eden ontvangen. Heden heeft hij een samenkomst met premier Churchill. Aan Fransche zijde staat op den voorgrond de behan- deling van Duitschland na den oorlog, de bezetting van het Rijnland en de besprekingen over de Rijn- en Ruhrindustrie. Men is niet slechts in Ameri- ka, maar ook in Groot-Brittannië ontstemd over het feit, dat generaal de Gaulle de uitnoodiging van Pres.Roosevelt heeft afgeslagen. Washington deelt mede, dat eind 1944 11.900.000 Amerik.onder de wapenen waren. -o- -2- H.M.de Koningin sprak tot het Nederlandsche volk. Na het voorlezen van een gedicht, getiteld: "Gebed", wees H.M. erop, dat ons volk thans wel feitelijk in twee deelen verdeeld is, maar dat het innerlijk één blijft. H.M. veroordeelde ten scherpste den vijand, die tracht ons volk, een oud cultuurvolk, uit te hongeren en sprak verder over het nieuwe kabinet, dat zich nadrukkelijk onthouden zal van eenige maatregel, welke ter beoor- deeling van het geheele volk staat. H.M. wees er op, dat het uiterste ge- daan wordt om de thans bevrijde gebieden te helpen, en later het geheele Rijk. H.M. heeft zich persoonlijk met den Engelschen koning en met den President der Ver.Staten onderhouden over den noodtoestand in het bezette gebied en over de dringende noodzaak om hulp te verleenen, hoe dan ook. Daarna behandelde H.M. den toestand in Indië, waar duizenden Nederlanders in concentratiekampen zuchten. Het verheugde Haar, dat zoovele jonge men- schen in bevrijd Nederland zich reeds hebben aangemeld voor den oorlog tegen Japan. Tot slot spoorde H.M. de landgenooten in bevrijd Nederland aan om de herrijzenis van Nederland en Nederlandsch Indië voor te bereiden. -o- Hoe de vijand onze mannen "knipt". Voor den ingang van een boerenerf aan den Amstel stond een soldaat, evenals bij de kruising Amstel-Kalfjeslaan en Amstel-Z.Wandelweg. Ieder (man,vrouw of kind) die het boerenerf pas- seerde werd gedwongen naar binnen te gaan. Teruggaan helpt niet, want de soldaten bij de kruispunten houden een ieder, die terugkeert, tegen. Vrouwen en kinderen worden vastgehouden tot de "oogst" aan mannen groot genoeg was; hierdoor is niemand in staat te waarschuwen. Dientengevolge merkt niemand iets van de manoeuvre. Sla dus geen weg in, wanneer op den hoek een soldaat of een S.S. man op wacht staat. -o- Het nieuwe kabinet. Wat hierbij het meeste opvalt, is dat Mr.van Heuven Goedhart in dit ministerie geen portefeuille heeft, terwijl bovendien de sociaal-democratie niet vertegenwoordigd is. Dat er vier katholieken zit- ting hebben, is verklaarbaar uit het feit, dat de nieuwe ministers ge- recruteerd zijn uit het katholieke deel van Nederland. De andere feiten echter, hiervoren genoemd, zijn niet direct duidelijk. Wij behouden ons daarom ons oordeel voor, en zullen spoedig op deze kwestie terugkomen. -o- Turkije en Egypte verklaren den oorlog. Het bekende Hollandsche spreek- woord: "Beter laat dan nooit" vindt hier geen toepassing, hetgeen naar onze meening geen verdere toelichting behoeft. Beide staten laten zich volkomen leiden door hun eigenbelang en treden zeker niet op de bres voor de verdediging van do vrijheid der Europeesche volkeren. Zij zijn echter Middellandsche Zee mogendheden en liggen dus aan de hoofd- verkeerswegen van het Britsche Rijk, terwijl Turkije bovendien nog de zeer machtige Sovjet-Unie als buurman heeft. Door vóór 1 Maart tot de oorlogvoerende mogendheden toe te treden, verwerven beiden zich het recht om deel te nemen aan de conferenties, welke de reorganisatie der wereld beoogen, zoodat zij niet geheel overgeleverd zijn aan de beslissingen der anderen, ofschoon zij zich wel niet al te groote illusies zullen maken i.z. het gewicht, dat hun stem zal hebben bij de besprekingen. Misschien dat Turkije alsnog tracht om zich grootere verdienste te verwerven door daadwerkelijk aan den oorlog in Europa deel te nemen. De Balkan is nog steeds oorlogsterrein en ligt voor de Turken "vlak voor de deur" al is er geen directe grens meer met oorlogvoerend centraal Europa, sinds de vazalstaten de zijde der geallieerden gekozen hebben. Elegant is de houding der beide staten - bijzonderlijk van Turkije - niet, maar politiek en élegance gaan niet steeds samen. Er zijn nu nog een paar neutrale mogendheden, die haar houding niet dus- danig bepaald hebben, dat zij aan de conferentietafel kunnen verschijnen. Zwitserland heeft een overeenkomst gesloten met de geallieerden, maar Zweden en Spanje zijn nog steeds neutraal. Voor Franco is de toestand moeilijker dan voor Zweden, want Franco kan blijkbaar niet den zedelijken moed opbrengen om zichzelf te verzaken terwille van het belang van Spanje. Daarvoor is hij dan ook fascist. Hij klemt zich aan zijn macht, en daar- mede aan een verloren machtsprincipe. -o- -3- Het vraagstuk van het Christendom in Europa. Van een onzer lezeressen ontvingen wij een brief, waaraan wij het volgen- de ontleenen: "Wanneer ik schrijf: "Op de bres voor het Christendom", dan bedoel ik hier- mede: op de bres voor de vrijheid, waarheid, gerechtigheid en menschen- liefde. Jezus, de zoon des Menschen d.w.z. de vrije, zedelijke persoonlijk- heid, was en is de groote strijder voor deze, door den Heilige Geest ge- openbaarde waarden. Hij wist en weet, dat de mensch zonder deze waarden gebukt gaat onder het juk der slavernij, en overgeleverd is aan leugen, rechteloosheid en menschenhaat (rassenhaat en Übermenschwaan). Hij wist en weet ook, dat de mensen zich vrij moet vechten. Daarom zegt hij: "Ik ben niet gekomen op vrede te brengen, maar het zwaard", d.w.z. den strijd voor de waarheid, voor de goddelijke waarden. In Johannes 7:7 zegt Hij: "De wereld (en Hij bedoelt hiermede: de wereld zonder God) kan Ulieden niet haten, maar mij haat zij, omdat ik van haar getuig, dat haar werken boos zijn". En als Hij zegt: "Ik heb de wereld overwonnen", dan bedoelt Hij: "Ik ben vrij en heb lief". Hij eischt dan ook van zijn discipelen, d.w.z. van ons menschen, dat wij God, d.w.z. de Goddelijke waarden zullen liefhebben boven alles. Een we- reld waarin voor deze waarden geen plaats is, is gelijk aan Satans rijk, het rijk van verderf, verwildering en duisternis. Wanneer wij Jezus' woorden ter harte nemen en ons leven niet laten opgaan in voordeelige berekeningen, geld verdienen, zwarte handel enz., wanneer wij dus het Goddelijke woord in practijk brengen, dan zijn wij verplicht te strijden, of -indien wij daartoe niet in staat zijn- dan toch in elk geval om geenerlei hulp te verleenen aan het nationaal-socialisme, dat niet anders is dan onvrijheid, leugen, willekeur en menschenhaat, dus Satan zelf. Wij mogen deze hulp nooit verleenen, ook niet wanneer hongersnood haar intrede doet en ons en de onzen dreigt tot slachtoffer te maken. De Goddelijke waarden zijn meer waard, dan het menschenleven. En ook moeten wij bedenken, dat al redden wij door dienstneming bij of hulpverleening aan Satan (het nationaal-socialisme) ons eigen leven of dat der onzen, wij toch anderen, die wel voer de vrijheid vechten, langer in gevaar brengen, misschien wel ter dood, en ons volk verraden. En dan moet niet vergeten worden, wat toch zoo heel belangrijk is: Zijn de kinderen, is hun toekomst ermede gebaat een verrader, dus een dienaar van Satan, die leugen, verderf en dood helpt bestendigen, tot vader of moe- der te hebben? En als deze kinderen groot geworden zijn, en zich moeten schamen voor hun ouders, wanneer deze tijd der verschrikking ter sprake komt? Laat, ons dus strijden vóór Christendom, tegen Satanisme!" Tot zoover onze briefschrijfster. Van vele zijden hoort men den laatsten tijd oproepen tot een nieuwe ker- stening van Europa. Zoo lezen wij bijv. in "Vrij Nederland" van 14 Febru- ari j.l. onder den titel: "Naar een nieuwe Christelijke aera?" o.m. "Wanneer er een nieuw Christelijk tijdperk voor Europa zal aanbreken, zal dit moe- ten gaan langs den weg van een nieuw (volstrekt nieuw) hooren en verstaan van het Evangelie van Jezus Christus". Laat ons om te beginnen inzien, dat dit "nieuw hooren en nieuw verstaan" van het Evangelie niet zoo "volstrekt nieuw" kan zijn als in het citaat wordt geëischt. Er is trouwens nooit iets geheel nieuw, want alles wordt, en heeft dus zijn verleden in zich; en wat bovendien het "nieuw verstaan van het Evan- gelie" betreft, weten wij te goed, dat sinds tientallen jaren een strijd woedt tusschen degenen, die den Bijbel letterlijk willen opvatten, en de andere richting, die hem meer overdrachtelijk wil verstaan. Het Godsbesef heeft in vele kringen van geloovigen een verandering ondergaan, waardoor het zich-voorstellen Gods minder practisch werd. Godsbesef naderde meer Godsbegrip. Ook hierbij echter moeten wij in het oog houden, dat alle vernieuwing ten spijt, godsdienst altijd een kwestie blijft van gevoel en voorstelling. -4- Wordt God, met al wat met Hem samenhangt, alleen nog maar begrepen, dan is er geen sprake meer van godsdienst, maar van philosophie. Laat ons echter eerlijk erkennen, dat philosophie voor de meeste menschen "te hoog gaat", en voor velen niet anders is dan een "gegoochel met woor- den", zoodat zij liever op hun gevoel en voorstellingsvermogen vertrouwen, wanneer het om bovenzinlijke dingen gaat. De godsdienst speelt voor de meeste menschen die rol, die de wijsbegeerte speelt voor enkelen. Maar .... alle gepraat over godsdienst reveil, over vernieuwde kerstening en dgl. verandert niets aan het feit, dat het verlangen naar het bovenzinlijke als het Goddelijke, bij millioenen Europeanen niet bijster sterk is. Men mag dit betreuren en zeggen, dat de religieuze mensch dieper, inniger, ze- delijker leeft, althans poogt te leven, dan de irreligieuze, omdat men voor zooverre de eerste geestelijke waarden erkent. Men kan zeggen, dat wie niet gelooft, noch wijsbegeerte begrijpt, en zich in het geheel niet voor het Goddelijke interesseert, een arm mensch is. Dan nog verandert dit niets aan het feit, dat millioenen menschen tegenwoordig -en reeds sinds vele ja- ren- geen verlangen koesteren naar bezinning op het Goddelijke. Dit nuchte- re feit moeten in de eerste plaats de geloovigen erkennen, en zich dan ver- der afvragen wat hiervan de oorzaak is. En hierbij moet niet worden over het hoofd gezien, dat onder de bedoelde millioenen niet alle behoefte aan mystiek verloren gegaan is, wat o.m. blijkt uit den omvangrijke aanhang, welke de zonderlinge theorie van bloed- en bodem verwierf. Wij spraken in het vorige nummer over de noodzaak eener renaissance, waar- in de moderne mensch weder tot cultuur gebracht wordt. Wij weten dat de godsdienst tot het terrein der cultuur behoort. Maar wij zien ook zeer wel in, dat bij een modernen mensch een godsdienst behoort, die is afgestemd op het gevoelsleven en voorstellngsvermogen van den mensch der XXe eeuw; wij zien zeer goed in, dat de godsdienst alleen dan kan spreken tot die moderne massa, die zich thans niet bijster voor God interesseert, wanneer in de godsdienstige inzichten verwerkt zijn de ver- worvenheden der moderne wetenschappen en wijsbegeerte. De "moderne" Gods- dienstleeraar, moet doordrongen zijn van het inzicht, dat het gevoelsleven en voorstellingsvermogen van den modernen mensch zeer veel verschilt van dat van den mensch van vroeger eeuwen. Wanneer wij dit neerschrijven, verliezen wij allerminst uit het oog, dat ook in onzen tijd, zooals immer, gradueele verschillen bestaan in het gevoels- leven en voorstellingsvermogen der menschen en der bevolkingslagen. Wij zien dan ook zeer goed in, dat niet iedere tijdgenoot "modern" is, als- mede, dat het verschijnsel van secten en verschillende kerkleeren en kerk- genootschappen, alsook van allerhand dissidenten volkomen logisch is. Maar dit verandert niets aan ons oordeel, dat alvorens van een werkelijk nieuwe kerstening van Europa sprake kan zijn, ook op het terrein der religie zich een renaissance moet voltrekken. -o- Staking in Frankfort am Main. In de Zweedsche pers doet een Zweed, die zo juist uit Duitschland teruggekeerd is, een verhaal over een staking en mas- sa-demonstratie, welke hij onlangs heeft medegemaakt. De Gestapo arresteerde een schippersknecht en diens vrouw aan boord van een schip. De bemanning van dat schip, ong.16 man, weigerden het schip te lossen. Toen de politie ook deze mannen wou arresteeren, ging al het scheepspersoneel, dat in de haven lag, benevens de bootwerkers in staking en trokken in optocht door de stad. In de stad was een hongerdemonstratie van vrouwen, die met ledige bood- schappenmanden zwaaiden en "weg met de oorlog" en "honger" riepen. De bei- de betoogingen vereenigden zich en trokken naar de gevangenis, waar zij vrij- lating van de politieke gevangenen eischten en met steenen wierpen. Daarop verschenen auto's met S.S. met machinegeweren, die op de menigte begonnen te vuren. Er waren vele dooden en gewonden. De staking duurde 2 dagen, toen werden de schippersknecht en zijn vrouw weer vrijgelaten. Andere arresta- ties werden niet verricht. -o-o-o-