No. 65 19 Maart 1945 ------------------------------------------------------------------------- FRONTNIEUWS WESTFRONT. Het brugggehoofd bij Remagen wordt nog steeds uitgebreid. De ge- all. hebben 7 km. van de autoweg Keulen-Frankfurt in handen. Zaterdag is de middelste boog van de Ludendorferbrug ingestort, wat echter geen invloed heeft op de operaties, daar de brug alleen voor voetverkeer gebruikt werd en het zware materiaal over de pontonbrug gaat. De vijand heeft 5 Duitsche offic. ter dood veroordeeld, omdat de brug niet tijdig in de lucht gevlo- gen is, waarvoor zij aansprakelijk waren. 4 zijn geëxecuteerd, 1 is voort- vluchtig. In de driehoek Saar-Moezel-Rijn gaan de aanvallen van 3 zijden voort; 4 voll. pantserdivisies en 10 tankbataillons snijden de verbindings- en te- rugtochtwegen van den vijand af. 3 colonnes hebben 50km. van de Moezel af Kreuznach bereikt aan de Nahe en splitsen hier den vijand in 5 ongeordende groepen. Er heerscht nog geheimhouding over de operaties ten O. van Trier; frontcorrespondenten melden, dat de tankcolonnes 35 km. zijn opgerukt. Aan de Z.flank is het 7e Amer. leger tusschen Saarbrücken en den Rijn 15 km. opgerukt en in de buitenste stellingen van de Siegfriedlinie doorgedrongen. Coblenz is vrijwel geheel ontruimd. LUCHTFRONT. De groote offensieven tegen olieraff. en spw.doelen gaan onaf- gebroken voort. In de afgeloopen dagen werden o.a. aangevallen: Hagen 2x, Neurenberg 2x, Würzburg, Dortmund en Bochum. Zondag onderging Berlijn den grootsten dagaanval van den geheelen oorlog; meer dan 3000 ton werden ge- worpen op spw.doelen en fabrieken. Nog steeds wordt Berlijn elken nacht door Mosquitos aangevallen. In Olesund (Noorwegen) werden 5 schepen in brand geworpen. Vanuit Italië werden industrieele doelen in Oostenrijk en verbindingen in N.Italië gebombardeerd. OOSTFRONT. De Oostzeehaven Kolberg is door de Russen veroverd. Dit was het laatste punt tusschen Stettin en Gdynia dat nog in bezit van den vijand was. Aan de Oder werd Greifenhagen veroverd; het vijandelijke bruggehoofd bij Stettin is geheel geliquideerd. 3000 gevangenen. In O.Pruisen maken de Russen vorderingen in de richting van Koningsbergen. Bij Breslau werd een boorstad veroverd. In Hongarije zijn na 14 dagen verwoede gevechten de vij- andel. aanvallen opgehouden. De vijand verloor hier 600 tanks en 20.000 dooden. Het was de bedoeling om de Russen over de Donau terug te werpen en langs de Donau verdedigingsstellingen te maken, teneinde de industriegebie- den van N.W.Hongarije en de verbinding met Yougo-Slavië en Italië te bevei- ligen. De vijand heeft dezen slag volkomen verloren; vlgs Berlijn zijn de Russen thans in het offensief. VERRE OOSTEN. Op Iwo-Shima is alle Japansche tegenstand geëindigd. De Ame- rikanen hebben nieuwe landingen gedaan op Basilan in de Philippijnen ter bescherming van de troepen op Mindenao. Kobe en Rangoon zijn door superfor- tresses gebombardeerd; op Kobe werden 2500 ton bommen geworpen. DIVERSEN. In de Middell.zee hebben Britsche torpedojagers bij Corsika 2 vij- andel. torpedojagers tot zinken gebracht. - De eerste Amerik. die bij Rema- gen over de brug kwam heet Timmerman. - Londen meldt, dat thans bekend ge- maakt mag worden, dat er voorbereidingen getroffen zijn voor hulp aan de bezette Nederl. gebieden door de Ned.regeering, tezamen met Mil.Gezag en de geall. legerautoriteiten. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering dier plannen berust bij de legers, die deze gebieden bezetten zullen. Mil. Gezag heeft een hulporganisatie ingesteld. Gezonden zullen worden voedsel, kleeding, brandstof en medicijnen. Er is een transportorgaan, die de goede- ren vervoert ongeacht den staat, waarin het transportwezen in het thans be- zette Nederl. zich bevindt. Er zullen speciale maatregelen genomen worden om de ondervoeding te bestrijden. Ook medische organisaties werken mede, zooals de Britsche Raad voor medisch onderzoek en controle. - Verschillende hulporganisaties zijn ingesteld door de Ned. en de Britsche autoriteiten.- De Ned. delegatie naar San Francisco staat onder leiding van Min. Kleffens. Lt.G.G.Mook zal aan de confer. deelnemen; evenals een vertegenw. van be- zet gebied en een van bevrijd gebied. De chef van de regeeringsvoorlich- tingsdienst, Pelt, zal de delegatie vergezellen, wegens zijn vroegere be- kendheid met de te verrichten werkzaamheden; hij werkte vroeger bij den Volkenbond. -o- -2- VOLKSVERTEGENWOORDIGING "De Vrije Katheder" van 14 Maart j.l. voert een heftig pleidooi voor het houden van algemeene verkiezingen direct na de bevrijding. Het blad ver- werpt nadrukkelijk alle argumenten, welke ertegen worden aangevoerd. De verkiezingen zouden gehouden moeten worden via de distributiekringen op vertoon en tegen afstempeling van het persoonsbewijs. Het feit, dat honderdduizenden Nederlanders in Duitschland vertoeven en niet aan de verkiezingen kunnen deelnemen, acht het blad geen bezwaar, ter- wijl het tevens uitdrukkelijk ontkent, dat er verwarring zou bestaan op het gebied der politieke inzichten. Van een bijeenroepen van het parlement van 1940 wil het blad niet weten. En dus moeten er terstond nieuwe verkiezingen gehouden worden voor een "Nationale Volksvergadering". Het zij ons vergund omtrent het bovenstaande enkele opmerkingen te maken. De regeering en iedereen, die eenigszins op de hoogte is van de eischen des tijds, en met de moeilijkheden, welke het buitenland na de bevrijding heeft doorgemaakt, verwerpt het denkbeeld om de Staten-Generaal van 1940 weer bijeen te roepen, daar deze in het geheel niet representatief zijn voor het volk. Verkiezingen, waaraan honderdduizenden Nederlanders niet kunnen deelnemen, doch waaraan tienduizenden collaborateurs en consorten wèl kunnen deelnemen, waarvoor op geen enkele bevredigende wijze door het volk candidaten gesteld kunnen worden; waarvoor geen tijd gegeven wordt tot het opstellen van elementaire politie- ke richtlijnen, waarbij men noodgedwongen op de oude partijorganisaties en haar politiek "personeel" moet teruggrijpen, leveren zeker ook geen representatieve volksvertegenwoordiging op. Er zijn bovendien duizenden met vervalschte of met meer dan één persoon- bewijs. "De Vrije Katheder" acht dit bezwaar onbelangrijk, doch ziet hier- bij over het hoofd, dat op deze wijze op beperkte schaal meervoudig stem- recht mogelijk gemaakt wordt. Wij constateeren verder, dat het blad de derde mogelijkheid niet noemt n.l. die van een door de Kroon in overleg met bepaalde volksgroepen, incl. de verzetsbeweging, benoemde volksvertegenwoordiging. Misschien vertrouwt het blad deze benoeming aan de Kroon niet toe, en vreest het reactionnaire in- vloeden bij de benoemingen. Hiertegen is een zeer eenvoudig correctief: de vrije pers, waaronder in de eerste plaats de thans nog illegale, en de mogelijkheid van discriminatie door de openbare meening. Wij zijn overtuigd, dat de Kroon met serieuze critiek van voornoemde zijde terdege rekening zal houden. Verkiezingen direct na de bevrijding, wanneer het volk zich nog geheel zal moeten aanpassen aan de nieuwe situatie der herwonnen vrijheid, terwijl administratief een heillooze verwarring bestaat en contrôle feitelijk on- mogelijk is, zijn een slag in de lucht, waarbij zeker niet in de eerste plaats de politieke inzichten van het volk, maar wèl allerlei sentimenten en ressentimenten tot uitdrukking komen. En laat men vooral niet denken, dat in dergelijke omstandigheden reaction- naire elementen de stemming niet zouden kunnen beïnvloeden. Het tegendeel is al te waar. Is niet Hitler door middel van verkiezingen in een periode van politieke verwarring, waarin sentiment en ressentiment den boventoon voerden, aan de macht gekomen, dank zij een uitmuntend ge- voerde door en door bedriegelijke propaganda? Wat bezonnenheid betreft, zijn veel betere resultaten te verwachten van benoeming door de Kroon, al weten wij zeer wel, dat ook deze niet in staat is om een volledig en volkomen juist beeld te geven van de politieke ver- houdingen in het volk. Rest ons nog een vraag. Wat voor reden is er om te spreken van een "Natio- nale Volksvergadering"? Ons volk staat toch niet voor een staatkundige re- volutie. Is een dergelijke naam voor een voorloopig en beperkt parlement niet een weinig te gezwollen en daardoor eenigermate theatraal? -o- -3- ZOO DE OUDEN ZONGEN, PIJPEN DE JONGEN Hieronder drukken wij af het getuigenis van Manuel Gamarra, Paraguaysch priester, in 1914 student te Leuven, welk getuigenis gepubliceerd is in de "Courrier de la Plata" en in de "Argentina" van 4 Maart 1915. (S.v.p. goed op het jaartal letten: 1900 en vijftien.) De priester schrijft: "De voorhoede van het leger van Von Kluck bezette Leuven zonder slag of stoot 19 Aug. 1914 den middags. Eerste verkeerde voorstelling die moet worden teniet gedaan: Leuven werd niet beschoten. Gevechten hadden enkel plaats in de omgeving van Thienen en Diest, ten N. en O. van Leuven. De verwoesting van deze stad werd op uitdrukkelijk bevel voltrokken door een brandstichterscorps zeven dagen na de bezetting. De plaatselijke bevelheb- ber, die haar gelastte, heette Manteuffel, en het 52e inf.reg. was er de eerste dagen gelegerd. De brand begon half acht 's avonds den 25en Aug. Terwijl de stad allerwege brandde, schoten de Duitschers de ongelukkigen neer, die hun brandende woningen ontvluchtten. Het was een nacht vol on- denkbaar afgrijzen. Het meerendeel der inwoners slaagde er nochtans in te ontkomen langs de achterplaatsen en tuinen. Zulks deed ik eveneens, toen omstreeks middernacht de huizen begonnen te branden in de Justus Lipsius- straat, waar ik woonde. Den volgenden morgen werd ik gevangen genomen en om ca. 10 uur naar het station gevoerd. Bij mij was een Spanjaard, pater Ca- tala, onderconsul van Spanje sinds korten tijd, en overste van een colle- ge in de stationsbuurt, dat in brand gestoken werd ondanks de Spaansche vlag, welke boven de deur hing. Tot deze eerste groep gevangenen, ten ge- tale van 70 à 80, behoorden zeer achtbare lieden, advocaten, artsen enz. Wij waren met ons vijven vreemdelingen: pater Catala, drie Spaansche jon- gelui en ik. Men stelde ons in rijen van vier tusschen de soldaten, die ons hoonden en onbeschoft bejegenden. Bij den ingang der Stationsstraat lag een gedeeltelijk verkoold lijk, in de gangen van het station 15 à 20 lijken van neergeschoten burgers. En vooral in die wijk der stad sloegen rook en vlammen op. Dagen van onbeschrijfelijke ontsteltenis. Ik hield in de hand mijn paspoort, dat mijn hoedanigheid als vreemdeling bewees. Ik trachtte op alle manieren aan den dood te ontkomen, die ik drei- gende wist: want de Duitschers, zoowel soldaten als officieren waren op dat oogenblik geen menschen meer, maar wilde dieren. God alleen, door een wonder, vermocht ons te redden. Men wilde van mijn pas niets weten. Tel- kens als ik beproefde mijn onschuld en Amerikaansche nationaliteit te be- wijzen bedreigden en sloegen de officieren mij. Toen ik zag, dat alles nut- teloos was, berustte ik in mijn lot en bereidde mij voor op den dood; mijn makkers deden dit ook. Omstreeks 11 uur rukten wij op naar Mechelen, waar in den omtrek Belgen en Duitschers streden. Rechts en links stond alles in brand. Te Herent, 5 km. van Leuven, zag ik in een muurhoek het lijk van een 12 of 13-jarig meisje, levend verbrand. Al den tijd, welken wij op weg waren, mishandelde men ons wreed. Men gebood ons te loopen, te staan, te stappen onder sabel-, kolf- en lansstooten. Wij werden gestompt en bespuwd. En wat al beleedigingen, o mijn God! Ik ondersteunde een zieken ouden man, die zich aan mijn arm voortsleepte om den dood te ontkomen, want men zou hem met een bajonet doorstoken hebben of neergeschoten, wanneer hij was blijven staan. En allen bekeken wij elkaar van tijd tot tijd, verbaasd over dergelijke barbaarsch- heid. Eindelijk kwamen wij bij een veld, 9 à 10 km. van Leuven. Er werd halt ge- houden en een officier deelde ons mede, dat men ons ging neerschieten. Toen ik hen nogmaals zei, dat ik een Zuid-Amerikaan was, zooals bleek uit mijn paspoort, riep hij met vlammende blik, dat ik het eerst van allemaal zou worden neergeschoten, "omdat ik in mijn kerk geweren, mitrailleurs en andere wapenen had verborgen gehouden" en hij legde mij het zwijgen op. Vervolgens bond men ons de handen op den rug met onze zakdoeken; de solda- ten stelden zich op; alles werd in gereedheid gebracht voor de terechtstel- ling; zoo liet men ons een kwartier in doodsangst. -o- -4- VARIA. L.de Jong, medewerker van Radio-Oranje heeft een bezoek van 10 dagen gebracht aan bevrijd Nederland en bezocht o.a. Eindhoven, den Bosch, Tilburg, Breda en Walcheren. Hij verklaarde geen volledig beeld te heb- ben verkregen van de toestanden in bevrijd gebied, omdat zijn bezoek daarvoor te kort van duur was en hij bovendien Nijmegen en Limburg niet bezocht heeft. Hij constateerde een materieele en geestelijke wedergeboorte - wegen, huizen, verkeersmiddelen worden hersteld; er is een sterke geestelijke belangstelling en een politiek interesse, dat voor 1940 ondenkbaar was in ons land. Natuurlijk zijn er vele behoudende krachten, die alles bij het oude willen laten, maar het Zuiden heeft met het nemen van ingrijpen- de maatregelen willen wachten tot geheel Nederland bevrijd is, hetgeen blijk geeft van een verstandige zelfbeperking. Ook de buitenlandsche politiek staat in de volle aandacht. De Jong heeft voor stampvolle zalen gesproken, waar hem onafgebroken vragen gesteld werden over de verhouding der Angel-Saksisch/Amerikaansche democratieën en de Sovjet-Unie; over de veranderingen in deze laatste, en wat er al- zoo aan de hand is in Frankrijk; hoe men in het buitenland denkt over Dumbarton-Oaks; wat er met Duitschland gebeuren moet en hoe men denkt over het Nederlandsche Rijk. Natuurlijk heeft hij ook wel schaduwzijden waargenomen - en critiek ge- hoord, waarbij hij echter opmerkte, dat lang niet alle critiek ongegrond was, in welke gevallen hij het gehoorde verder gaf ter overweging in bevoegde kringen. Er is een sterk medeleven met de landgenooten boven de groote rivieren. Ook ziet men in, dat de opbouw jaren en jaren in beslag zal namen en dat dit offers en zwoegen beteekent, maar bovendien dat alles in orde komt, wanneer er een sterke regeering komt, die weet wat zij wil en de mensch- en waar kan maken waarvoor de individueele offers noodig zijn. -o- De Zwitsersche Universiteiten hebben het plan opgevat om steun aan Nederlandsche Universiteiten te verleenen. Zij zullen elk voor zich een universiteit in haar actie betrekken. Zoo zal Zürich Leiden helpen, Bazel Utrecht, Genève Amsterdam en Neuchatel Nijmegen. Er zullen boeken en laboratoriumbenoodigdheden worden gezonden en, voorzoover noodig, docenten ter beschikking worden gesteld. -o- Zwitserland heeft zich verder bereid verklaard om 12000 Nederlandsche kinderen van zes tot veertien jaar en 2000 Nederlandsche meisjes en jongens van vijftien tot achttien jaar voor herstel van gezondheid geruimen tijd gastvrijheid te verleenen. Evenals bij de Engelsche hulp- actie zullen de kinderen worden uitgezonden in groepen van 500 en wel om de drie maanden een groep. Naar gemeld wordt zal ook Frankrijk een aantal Nederlandsche kinderen opnemen. -o- Ook de Belgen maken zich buitengewoon verdienstelijk voor onze jeugd. Onlangs is te Brussel weer een groote groep Nederlandsche kinderen van zes tot vijftien jaar aangekomen, teneinde gedurende eenigen tijd goed gevoed te worden en de noodige afleiding te genieten. Zij worden bij particulieren ondergebracht. De aanmeldingen van gastvrije Belgen stroomen binnen. Binnenkort zullen ook andere Belgische plaatsen bekend gemaakt worden, waarheen kinderen gezonden kunnen worden. -o- In het kader der voorbereidingen voor het vertrek der Duitschers uit ons land, hebben de Duitsche politietroepen dezer dagen hun paspoorten ontvangen. -o- In de omgeving van Deventer worden per dag meer dan 50 V2 projectielen afgeschoten. -o-o-o-
