CARLTON-GEBOUW                   UITGAVE: C.V.PHAROS
MUNTPLEIN,  AMSTERDAM               Carlton-Gebouw  Amsterdam 
Hoofdredacteur:     Mr.Drs.A.Börger                   Postrekening  24579  -  Ge
Comm. Dir.:    Th  v  dorp                   Bank:  Hollandsche Bank-Un
(leider van de verzetsgroep de Bie)                                            
telefoons:                                         Abbonnementsprijs:  
redactie: 31372                                    per week...  fl 0,41
dir. en Adm.: 37021                                per kwartaal fl 5,25
EERSTE  EDITIE                                lossen Numm.  9 cent
1e JAARGANG No.86 2pag                   Dinsdag  8 MEI   1945
************************************************************************

ZE ZIJN GEKOMEN!
In edelen wedijver naar Amsterdam
     Wilde geruchten deden gisterenochtend de ronde in de stad. Ze komen wèl.... ze komen morgen.... ze komen vanavond. De hardnekkigen, die ondanks deze geruchten al bij het ochtendkrieken aan de Berlagebrug postgevat hadden, kregen gelijk. Om half één rolde het eerste gealieerd legervoertuig de stad binnen, onder een enthousiasme, dat waarlijk onbeschrijfelijk was. Het was een kleine patrouille bestaande uit enkele Brenguncarriers en wat motoren behoorende tot de verkennings afdeeling van het 49ste regiment van het eerste Canadesche leger.
     De manschappen zijn echter Engelschen, die bij dit leger, dat onder bevel van generaal Crerar staat, zijn ingelijfd.
     Een oogenblik spreken wij met één hunner. We hadden Canadeezen verwacht."
     De Engelsman lacht onder zijn wijnroode baret. Wij zijn ze te vlug afgeweest", zegt hij. "Morgen of vannacht komt "the bulk", de hoofdmacht.

     De opdracht van de allereerste bevrijders, die de hoofdstad binnen reden luidt, dat zij te Amsterdam moeten blijven in afwachting van hun wapenbroeders.

-----------------


Weer baas in eigen huis
H.M. DE KONINGIN SPREEKT

Met een stem, waarin nauw bedwongen ontroering en innige dankbaarheid doortrilden, sprak H.M. de Koningin Zaterdagavond een rede uit voor den zender "Herrijzend Nederland".
Voor het eerst sedert vijf jaar kon Hare Majesteit zich weer van Nederlandschen bodem tot haar Volk richten.
    "Mannen en vrouwen in Nederland", zeide Zij, onze taal kemt geen woorden voor hetgeen in ons hart omgaat in deze ure van bevrijding van geheel Nederland. Eindelijk zijn wij weer baas in eigen huis en op eigen erf!" Voortgaande, gaf H.M. een opsomming van de kwellingen en den grooten druk, waarvan wij, na vijf lange jaren, thans bevrijd zijn. Na Haar dank en die van het geheele Nederlandsche Volk tegenover onze bondgenooten te hebben vertolkt, huldigde de Koningin aldus alle Nederlanders, die aan onze bevrijding een actief aandeel hadden:

Hulde aan de strijders
     "Hulde aan de binnenlandsche strijdkrachten, die hun uiterste krachtsinspanning gaven en nog geven en voor wie geen offer te zwaar was, als het gebracht moest worden voor de bevrijding van ons volk. Hulde aan onze marine en vanzelf reken ik hierbij onze strijdende koopvaarders en schippers en velen, wier lijden en ontbe- ringen nimmer gekend zullen worden, omdat er geen getuigen aanwezig waren die ons hierover kunnen berichten. Hulde ook aan hen, die het mogelijk maakten dezen dag, van bevrijding thans te doen beleven en ook gaan onze gedachten in het bijzonder uit naar hen, die dezen dag niet met ons mochten beleven en deel Ik de smart der talloozen die treuren om hen, die heengingen. Ook leef Ik mede met hen, die nog in onzekerheid verkeeren omtrent het lot van de velen, die nog wachten op het oogenblik hummer verlossing".
     In het verdere verloop van Hare rede wees de Koningin Haar volk op de groote taak van den wederopbouw, welke ons wacht, nu wij weer gelukkig vereend zijn. Zich richtende tot onze rijksgenooten in Indonesië, sprak H.M. de hoop uit, dat ook voor hen het uur der bevrijding spoedig moge aanbreken.
     "In de ontwikkeling van de krijgsverrichtingen in het Verre oosten mogen wij ongetwijfeld een gunstig voorteeken zien!"
     Met het afsmeken van den zegen van den Allerhoogste voor Neerlands herrijzenis besloot H.M. de Koningin deze historische toespraak.

-----------------

Spanning te San Francisco
     De Poolsche kwestie begint een dreigend aspect te krijgen, nu Stettinius eh Eden geweigerd hebben verder met Molotov over Polen te spreken, zoolang Moskou geen bevredigend antwoord heeft gegeven op de vraag, waarom Poolsche gedelegeerden in Moskou gearresteerd werden.
     Na lang wachten heeft Molotov weliswaar medegedeeld, dat de gearresteerden onder de verdenking staan handelingen te hebben verricht tegen het Roode Leger, maar de Amerikaansche en Britsche voorzitters van Buitenlandsche Zaken achten dit antwoord onbevredigend. Nadat het zoo lang is uitgebleven, is het hun al te vaag.
     Polen dreigt zoodoende een struikelblok te worden.
     Het is duidelijk, dat Rusland eveneens streeft om een regeering in Polen aan de macht te brengen, welke zich op Moskou orienteert. In hoeverre dit in overeenstemming is met de overeenkomst te Jalta, betreffende de vorming van een democratisch Poolsch bewind, kunnen mij niet beoordeelen, al wekt de gereserveerdheid van Molotov twijfel aan de integrale nakoming van bedoelde afspraak door de Sowjets.
     Mogelijk ook, dat het den Russen zwaar valt om hun opvatting, dat Oost-Europa primair een Russische invloedsspheer dient te zijn, te laten varen.
     Vast staat echter, dat het gevaar, dat de Poolsche kwestie thans oplevert, voor het welslagen der wereldorganisatie, niet denkbeeldig is. En dit zou een ramp zijn, vooral wanneer men een oplossing zou zoeken in een soortgelijk pact, als dat van den Volkenbond, die dezen schrikwekkenden oorlog, om alle politieke moeilijkheden en intriques vóór 1939 niet heeft kunnen verhinderen.
     Naar onze meening zou het dan beter zijn de kwestie der wereld- organisatie te verdagen, die kwestie, waaromtrent wij in ons blad reeds eenige malen schreven, dat zij tot de neteligste behoort, welke de wereld kent, omdat zooveel heterogene belangen moeten worden verzoend.

----------------

Moeilijkheden om Polen
     Te San Francisco hebben Eden en Stettinius geweigerd de Poolsche kwestie verder met Molotov te bespreken, alvorens deze nadere opheldering heeft verschaft, omtrent de gevangenneming der 16 Pooische gedelegeerden te Moskou.
     De leden van deze deleatie worden beschuldigd, handelingen gepleegd te hebben tegen de belangen van het Russische Roode Leger.
     Daar deze beschuldiging eerst geruimen tijd na de arrestatie werd geuit, weigeren Eden en Stettinius hiermede zonder meer genoegen te nemen.

------------------

Spaak teruggeroepen.
     De Belgische Minister van Buitenlandsche zaken, Spaak is uit San Fran- cisco teruggeroepen in verband met de toenemende spanning tusschen Sociaal-Democraten en Katholieken. Eerstgenoemden eischen het aftreden van Koning Leopold, waartegen de Katholieken zich verzetten.

--------------------

Eisenhower
tot de bevrijde gevangenen.
In een proclamatie drong Generaal Eisenhower er bij de bevrijde krijgsgevangenen en gedeporteerden op aan de discipline te handhaven en vooral de wegen vrij te laten, waarlangs de geallieerde troepen moeten komen. Hij kondigde verder aan dat de repatrieëring van de slachtoffers uit West-Europa minder tijd in beslag zal nemen dan die der Oost- en Zuid-Europeesche gebieden. Bevrijde Russen zullen ten spoedigste ter beschikking worden gesteld van hun autoriteiten. Aan Poolsche burgers wordt de keus gelaten of zij al dan niet naar Polen wenschen terug te keeren.

--------------------



Boter, chocolade, vleesch!
EERSTE VOEDSELVERDEELING.
     De uitreiking van het uitgeworpen voedsel zal te Amsterdam plaats heb hebben op de bonnen A 492 en B 492.
De uitreiking valt direkt na die van het aan de beurt zijnde Zweedsche brood. Naar wij vernemen zal de inhoud der pakketten voor iederen inwoner bestaan uit: 100 gram boter of margarine, 50 gram chocolade, 1 zakje eipoeder of 1 blikje lunchworst of 1/4 blikje Bacon of 1 blikje kaas.
     Aan lijders aan hongeroedeem zullen speciaal samengestelde groote porties worden uitgereikt.
     De distributie zal geleidelijk, doch in een snel tempo worden opgevoerd Nu reeds staat vast, dat weldra per dag 2500 ton voedsel naar de hongerende provincies zullen worden gebracht.

-------------------

Jeugd-Vredesbijeenkomst.
De Amsterdamsche jeugd van 16 jaar wordt opgeroepen tot een samenkomst op den Dam, het historische plein van Amsterdam, op Vrijdag 11 Mei a.s.

-----------------

DRUK HOLDERDT & Co.
----------------------

Tarakan wordt bevrijd.
     Austalische en Nederlandsche troepen hebben het Zuidelijk en Oostelijk deel van het Nederlandsche olie-eiland Tarakan, ten N.O. van Borneo, van Japanners gezuiverd.

------------------

Medische hulp voor West-Nederland.
(Van onzen specialen verslaggever).
Na het aanvankelijk B.B.C.bericht dat Zondag de capitulatie te Hilversum officieel bekrachtigd zou worden, zijn de ogen van geheel Nederland gisteren op de radiostad gericht geweest. Wij vonden de Hilversummers, op de hoogte gebracht door hun plaatselijke vrije pers in een stemming van opgetogen verwachting. Hilversum was, naar later bleek, echter niet uitverkoren voor de plechtigheid der Duitsche overgave doch niettermin had de plaats een primeur. Daar namelijk, zijn de eerste besprekingen gevoerd tusschen een geallieerde medische missie en medische autoriteiten in het totnogtoe bezette deel van ons land, o.a. met Dr. Banning. De actie wordt gevoerd in nauwe samenwerking met het Nederlandsche Roode Kruis in bevrijd gebied onder leding van Dr. Laman Trip.
     Onbeschrijvelijk was het enthousiasme toen een tweetal Engelsche stafauto's Zondagmiddag in de Julianalaan verschenen. De inzittenden waren de leider van de "medical mission" Prof. Drummond en een Amerikaansche en twee Engelsche artsen. Een hunner verklaarde ons, dat hun komst niet in direct verband stond met de capitulatie, doch dat de medische hulp-actie ook zonder dit heugelijke feit met de grootste energie zou zijn uitgevoerd. Hiertoe worden nu de laatste stappen gedaan. In het vroegere S.S.-opleidingskamp Avegoor is thans een speciaal Roode Kruis hulpcorps gelegerd, dat voor den aanvoer van de zoo noodige medicamenten en van de speciale voedselpakketten zal zorgen. Het bestaat uit ongeveer 1700 man welke zijn ingedeeld in "teams". Ieder team beschikt over tien groote vrachtauto's. Bij de medicamenten is een groote hoeveelheid bloedpoeder, een nieuw praeparaat van Amerikaansche orgine en een noviteit op het gebied der bloedtransfusie. Als bijzonderheid kan worden gemeld, dat de paketten speciaal voedsel aanvankelijk bestemd zijn geweest voor de leniging van den hongersnood in Bengalen, het vorige jaar, doch dat deze later naar Nederland zijn gedirigeerd.
     Eén der leden van de medische missie, die zich later op den dag naar Amsterdam heeft begeven, verklaarde, dat hij duidelijk aan de West-Nederlanders kon zien hoe noodig een spoedige leniging van den voedselnood was. "Thin but gay" -mager, maar vrolijk- was zijn overigens zeer juiste indruk van de juigende menschen, die zijn auto omringden.

-----------------------



BEZOEK UIT DE LUCHT
     Twee Nederlandsche vliegers, die in het verband van de Army-cooperation der geallieerde luchttmacht dienst doen, zijn Zaterdag omstreeks zes uur niet hun viermotorige Austin-toestellen neergestreken op de zandvlakte bij de Stadionkade te Amsterdam. Zij waren even uitgebroken om eenige familieleden te begroeten. Met groote geestdrift werden zij ontvangen.
Het viel hun mee, dat de Amsterdammers er nog niet als wandelende geraamtes uitzien en zij vertelden, dat men in Engeland den indruk heeft, dat wij ons hier tijdens de bezetting moedig hebben gedragen.
     Zij lieten gaarne toe, dat de omstanders de cabine der beide vliegtuigen met bloemen versierden, terwijl vooral de dames haar oogen lieten streelen door de sportieve uniformen.
     Op hun terugreis -- zij vertrokken nog in den loop van den avond -- namen zij een vrouwelijk familielid met haar baby mee. Bovendien namen zij op verzoek van de uitgevers als een persoonlijk, geschenk voor ministerpresident Gerbrandy een exemplaar mee van het bevrijdingsnummer van het illegale blad "Klein maar Dapper" en van de nieuwe kranten "Nieuw Nederland", de "Nieuwe Amsterdammer", en het "Amsterdamsche Dagblad".
     Op het terrein waren manschappen van de Binnenlandsche Strijdkrachten aanwezig om de orde te handhaven.

------------

aan allen.

     Officieel werdt medegedeeld, dat Maandagmorgen om 2.41 uur M.E.T. alle Duitsche strijdkrachten zijn overgegaan tot onvoorwaardelijke capitulatie tegenover alle Geallieërden.
     De capitulatie werd geteekend namens Eisenhower door Generaal Smith, terwijl voor Duitschland Generaloberst Gustav Jodel onderteekende.

---------------

Japan is boos...!
     De Japansche Minister van Buitenlandsche Zaken, Togo, beschuldigt Duitschland van schending van het Drie Volkeren verbond, daar de Duitsche regeering, de Japansche niet tevoren gekend heeft in de onderhandelingen met de geallieerden.

----------------

Vliegende bommen exit.
     De legergroep van Generaal Rokosowiski heeft Penemünde veroverd, de plaats waar gedurende langen tijd geëxperinnenteerd werd met vliegende bommen en raketten.

-----------------

"Geen capitulatie"
                zegt Seyss Inquart

     De Duitschers hebben in September 1944 de radiozender Arnhem ijlings afgebroken en naar Hilversum overgebracht. Van daar uit is de installatie de vorige week naar Den Haag getransporteerd, alwaar zij in bedrijf gesteld is. Zaterdag heeft Seyss Inquart via dezen zender het woord tot de Nederlandsche bevolking gericht en verklaard, dat er "geen sprake" was van capitulatie, doch slechts van wapenstilstand.
     Zondag zou Seyss Inquart, naar ons gemeld wordt, per schip Nederland hebben verlaten met bestemming Noorwegen.
     Zaterdag en ook gisteren zijn in het Gooi en Utrecht Duitsche auto's met soldaten waargenomen, waarop geschreven stond "Wir kämpfrn weiter".
Inderdaad vonden hier en daar schermutselingen plaats tusschen de binnenlandsche strijdkrachten en deze hardleersche Duitschs, die ongetwijfeld zeer binnenkort tot andere gedachten zullen worden gebracht.

------------------

Bekende mannen bevrijd.
Ook Schullsnigg en Niemöller.
     De Fransche oud-premiers Daladier en Reynaud, de generaals Gamelin en Weygand, alsook de bekende tennisspeler Borotra, bevonden zich onder de gelukkige bevrijden van een militaire kamp in Oostenrijk dat Zaterdag ontzet werd.
     Zeer kort voordat de gealliëerden arriveerden waren Léon Blum, Schussnigg en Ds. Niemöller naar het Zuiden overgebracht. Gelukkig kon reeds snel daarna worden bevestigd, dat zij zich, ten Zuiden van den Brenner in veiligheid bevinden.

-------------------

Dönitz verbiedt querilla-activiteit.
In een proclamatie heeft de "Führer" admiraal Dönitz alle guerrilla-activiteit in de door de gealliëeden bezet Duitsch gebied, categorisch verboden. Dit geldt ook voor Noorwegen.

--------------------

4/5 van de 2-de pagina bestaat uit reclame.
T.z.t. Zal ik deze scannen en als image op deze website zetten.

---------------------

Het drukwerk voor de Nieuwe Amsterdammer werd gedurende de illegaliteit verzorgt door N.V. Drukkerij en uitgever Duwaer en Zn.

---------------------