De Nieuwe Amsterdammer No. 93 Zaterdag 26 Mei 1945



   nederland breed of smal?

Van de hoeken van de straten - in plan - in conferentie - in officieele belofte en pathetische krantentaal klinkt het ons tegen: - Volksherstel ! Nu geen woorden meer, maar daden ! Nu opbouw ! Nu plaats voor de illegale grootheid ! Nu eenheid ! Nu vernieuwing... Het laatste restant papier wordt aan de glorie van een Nieuw Nederland besteed. En het klinkt schoon... Het vervult ons met hoop op groote dingen. DE SMALLE KRANT Inmiddels wordt de stad - en ons dagbestaan beheerscht door een wanorde van gedachten en een straatbeeld van slecht allooi. Klachten en verontwaardiging groeien bij den ernstigen mensch. Men ziet: Honderd mistoestanden en overdre- venheden in het openbaat leven. Soms zelfs een warboel. Diefstal van Canadeesche spullen. Straatgekwansel tot vervelens toe - De B.S. moet worden gezuiverd vanwege het onkruid. Een deputatie bij den burgemeester dreigt met staking. De trambeambten mogen niet vrij vergaderen... En de nieuwe Pers ? ... Zoo oud als de weg naar Kra- lingen. ! ............................................................................. Militair Gezag voor de ordening ? Goed - met onderdanigheid aanvaard. Maar dan: - Gezag ! Dan maatregelen - ook op straat - waaraan de burger houvast heeft. Den Canadeeschen solaaten wordt voorgehouden lichamelijk gezond uit den oorlog te keeren. Zorge Militair Gezag ervoor, dat zy van Holland eveneens een moreel-gezonden indruk naar hun land terugnemen. Dat is voor de faam van ons - Nederlanders - van het grootste belang ! Dus: - Geen papieren voorschriften, maar handelingen, waarop breed Nederland "amen" kan zeggen. Of laat het brood Nederland zelf de baas worden, zonder militaire medewerking, die velen misschien meer gaat lijken op een muilkorf ! ============================================================================

****************************************** * EEN STANDPUNT * * "Wanneer er een zware vrachtwagen * * op je toerijdt, kun je twee dingen * * doen. Je kunt stokstyf blyven * * staan - overtuigd van je goed recht * * op je deel van den openbaren weg... * * En je kunt opzy springen... In het * * eerste geval ben je morsdood. In het * * tweede geval houdt je nog altyd de * * kans 'n ingezonden stuk te schry- * * ven tegen de willekeur".- * * * * Dit is het zeer duidelyk opportu- * * nistisch standpunt van de Directie * * van "De Nieuwe Amsterdammer" - ook * * ten opzichte van de gevallen pers- * * beslissing door het Militair Gezag. * * Uit dan aard der zaak - wy worden * * n.l. uitstekend gehonoreerd ! zul- * * len wy dit Directie-standpunt ge- * * hoorzamen. * * Redactie. * ******************************************

EÉN DING IS NOODIG: KOLEN UIT ZUID-LIMBURG. - Naar de zender "Horryzond Nederland" mededeelt, zyn in de week van 9-13 Mei per trein, schip en auto uit de Zuid-Limburgsche mynen vervoerd: 2900 ton voor de spoorwegen in Brabant en Limburg, 12500 ton voor burgerlyk gebruik in deze provincies, 6000 ton naar Nymegen voor de Noordelyke en Oostelyke provincies en 7000 ton naar Den Bosch voor de Weste- lyke provincies. Nog deze maand zal 20.000 ton via de Zuid-Willemsvaart naar Rotterdam worden gezonden en 5000 ton naar Antwerpen en vandaar per zeeschip naar Rotterdam. De productie in genoemde week was beneden normaal peil. Men kan echter een styging verwachten. De grootste moeilykheid is het trans- portprobleem.

================================================================= 'n Voorbijganger vroeg mij naar de krant. Ik vertelde hem alles. Hy zei:- "Doorzetten meneer - want wy, kleurloozen, zyn altyd de sigaar... Ik heb hem de hand gedrukt. Meer niet... =================================================================

Wij willen niet zijn: nieuwe Amsterdammers, maar: NIEUWE Amsterdammers ! pagina 2 Onder de loep: HOOFDSTAD IN HET TEKEN DER CANADEEZEN AMSTERDAM "Leave-centre" - Onder leiding van den colonel Weir, in nauwe samnewerking met de gemeentelijke instanties, vorderen de voorbereidingen, die van Amsterdam het ontspannings middel- punt moeten maken, voor een deel der geallieerde bezettingsle- gers in Duitschland, zeer snel. Men verwacht dat ca. 5 à 6 Juni het spel kan beginnen. Van dat tijdstip af, zullen per week 7000 militairen in 400 vrachtauto's vervoerd worden naar het Olympisch stadion van waar uit zij hun verschillende kwartieren betrekken. Het aantal menschen, dat ge- huisvest moet worden, is te groot voor de verschillende hotelruim- te, zodat ca. 20 scholen als logeergelegenheid moet worden inge- schakeld. Het "Leave-centre" zal werk verschaffen aan 1500 militairen en 2500 burgers. --------------------

****************************************** * AMSTERDAM SOLDATENSTAD ! * * AFBRAAK & OPBOUW * * 7000 soldaten per week zullen in * * Amsterdam vertier komen zoeken. * * Bouwvallige huizen worden gesloopt. * * De gemachtigde voor voedselvoor- * * ziening waarschuwt de winkeliers. * ******************************************

SLOOPING BOUWVALLIGE HUIZEN: Vooral in de voormalige Joodsche stadswijken zijn in de afgeloopen winter vele huizen door het publiek van hun hout ontdaan. De overgebleven bouwvallen zullen thans door de eigenaars op last der Gemeente worden gesloopt. Indien eigenaars van zulke huizen hiertoe niet in staat zijn, dan zal door de Gemeente op kosten der eigenaars - tot slooping worden overgegaan. Voor voorloopige bestrijding der ten deezen te maken kosten is een crediet van f. 500.000.- toegestaan. WAARSCHUWING: - De heer van Meurs, gemachtigde voor de Voedselvoorziening verzoekt andermaal met klem, onder den aandacht van de desbetrefende win- keliers te brengen dat het te vroeg publiceeren van geldig verklaarde bon- nen of het doen van onjuiste publicatie in dezen, voor de betrokkene onmid- delijke uitsluiting ten gevolge zal hebben. =========================================================================== HET WINNEN VAN DE VREDE: Het einde van de conferentie te San Francisco komt in zicht. In de eerste dagen van de volgende maand zal de bijeenkomst worden gesloten. Scheen aanvankelijk de Russisch-Poolsche kwestie een groot twistpunt te worden, waarin de aanzittende mogendheden zich dreigden te verslikken, thans is de atmosfeer in zooverre opgeklaard, dat Ruslands hou- ding t.z.v. de gevangen genomen Poolsche gedelegeerden geen kink in de kabel vermocht te brengen, na de maal men deze taaie spijs den tafelgenooten niet verder aanbood, toen bleek dat dit voor de delicate verteeringsoorganen wel eens nadeelige gevolgen zou kunnen hebben. Ook de Triëster pap werd lang zoo heet niet gegeten, als men naar aanvanke- lijk opiende. Dreigende plaatselijke stakingen, in België en Frankrijk worden voorkomen of in den kiem gesmoord. En - wat ons momenteel het meest aan het hart gaat - onze voedselnood wordt zoo snel en goed mogelijk gelenigd. Niettemin... het komt ons voor, dat onder de oppervlakte van gunstige fei- ten en gebeurtenissen er toch noch een kolkende, barnende wirwar is van pro- blemen, aspecten, onverwerkte mogelijke moeilijkheden. De Russisch-Poolsche aangelegenheid was voor San-Francisco de toetssteen bij uitnemendheid; dit probleem werd niet opgelost, het werd slechts verplaatst. Over Triëst is het laatste woord nog niet gesproken en wat wij enkele regels hooger schreven over onze voedselpositie, stemt dankbaar, maar nog lang niet voldaan. Summa, Summarum. Wij bijven waakzaam in elk opzicht en scherpen onze blik, teneinde te trachten ook in de toekomst door en achter de oppervlakte te blijven zien. -3- TWEEDE STUK.Vijf en twintig millioen Duitschers zijn dakloos; 80% der Duitsche steden is verwoest. Bovendien mogen wij veronderstellen, dat de energie van het Duitsche volk gebroken is door de ontstellen- de nederlaag, welke niet anders is dan een totale verplettering van het Duitsche rijk. De oudheid kent dergelijke verwoestingen; de nieuwe tijd kende ze niet meer. Wij moeten de gevolgen hiervan voor het Duitsche volk en de wereld niet onderschatten. Er is voorloopig in de verste verte geen mogelijkheid voor de Duitschers om tot reconstructie hunner industrie over te gaan; zij hebben andere dingen te doen. Bovendien zullen zij een zeer groot gedeelte van hun industriegebieden moeten afstaan aan de Westersche democratiën, zoodat er van herstel van het Duitsche industrieleven op het niveau van vóór 1940, of vóór 1914 geen sprake meer kan zijn. De verwoesting der steden, de omvang der dakloosheid brengen mede, dat de Duitsche mensch op een veel primi- tiever beschavings-niveau zal moeten leven, dan sinds eeuwen het geval was; en dat hij zal moeten terugvallen op een middeleeuwsch peil wat zijn econo- mische omstandigheden betreft. Immers zal hij zich in hoofdzaak aan landbouw en veeteelt moeten vastklampen om zijn bestaan te vinden, misschien wel om het ternauwernood te redden, want de voedsel positie van Duitschland is uiterst ongunstig. De verhouding Duitschland/Frankrijk schijnt zich dus weer eens te zullen verkeeren. Het Fransche bedrijfsleven toch is slechts in geringe mate gehavend en al zeer gemakkelijk weer op volle toeren te brengen. Wanneer het Fransche volk zich wil inspannen en hard aan het werk gaan, dan zal het - nu de Duitsche concurrentie is weggevallen - in staat zijn om zich een overwegende economische positie te veroveren op het aard-rond, want Frankrijk is een rijk land en tot veel in staat. Voor ons is het zaak deze feiten nuchter onder oogen te zien en ons te her- oriënteren. Duitschland ging verloren; Frankrijk biedt groote kansen. Het wachten is dus slechts op opheffing van verkeersbelemmeringen, opdat wij gezamenlijk met volle ernergie aan het werk zullen kunnen gaan; al zullen wij den blik niet slechts naar het Zuiden moeten richten. Er is ook het Noord-Westen en het Oosten, d.w.z. Rusland. Continentaal ligt tusschen ons en Rusland de woester- nij der Duitsche landen. Maar er is de weg over zee, de weg, die voert langs en door de cultureel verwante gebieden der Scandinaviërs. Laat ons deze weg vooral niet vergeten. Er zitten niet alleen economische, maar ook politieke voordeelen aan vast, waarvan slechts sterk in ons leeft de wil tot samenwerken en samengaan, de wil tot vorming van de N.W. Europeesche Unie. Börger. ============================================================================== (Meneer Jansen neemt een abonnement op de krant) (plaatje) EEN M.G.-VONDST: DE KRANT OP DE BON. Een Nederlander, die den oorlog en zyn ellende overleefd heeft, schryft ons: - "Ik kryg 'n bon. Voor 'n dagblad-abonnement. Ik heb er niks an, want myn krant bestaat nog niet ! Ik ben niet links-rooms, niet communistisch, niet anti-revolutionair, noch ge- neigd naar democratische paroolrevue, met drie ex-communisten in de leiding. Ik ben Nederlander, partyloos, geestelijk gereinigd door den oorlog en ik wensch de symptomen te zien aangeduid van vernieuwing in de maatschappij. Na vijf jaren gemalen ratjetoe voor brood en leugens voor nieuws te hebben geslikt, zou ik nu graag iets gaan lezen waaraan ik gelóóf ! Ik ga dus mijn bon verkoopen in den zwarten handel en eigenhandig 'n brochure schryven over de bevrijding ! NOOT VAN DE REDACTIE: - Zoo ziet men hoe goede theorieën verkeerde praktijken kunnen scheppen. Nu gaat het nog extra papier kosten voor brochures.

******************************************************** * WAARSCHUWING Bonkaartenhandel: - Het militair ge- * * zag maakt bekend, dat zwarte handel in distribu- * * tiebescheiden, met de grootst mogelijke strengheid * * zal worden berecht. (Is het voor de bevolking van * * Amsterdan niet diep beschamend dat bovenstaande pu- * * blicatie blijkbaar noodzakelijk is ?) Red. N.A. * ********************************************************

-4- REGELNIEUWS Op 12 Juni a.s. zal de laatste Duitscher ons land verlaten. ---------- Himmler heeft Donderdagavond zelfmoord gepleegd. ---------- De Paus zal 1 Juni een politiek belangrijke rede houden. ---------- Amerika heeft sedert het uitbreken van den oorlog 6.590.000 ton scheeps- ruimte verloren. ---------- Er wordt jacht gemaakt op twaalf Duitsche duikbooten, die zich niet heb- ben overgegeven, zij zijn buiten de wet geplaatst en zullen in den grond geboord worden, zoodra zij in zicht komen. ---------- De Zwitsersche autoriteiten hebben Ds. Niemoeller verlof gegeven, zich in Zwitserland te vestigen. ---------- Gedurende den oorlog is een pijpleiding voor benzine onder het kanaal aangelegd, aansluitend op het Engelsche net en op dat van de bevrijde gebieden. Zoo is een leiding ontstaan van Liverpool naar Emmerik, met een capaciteit van 45 millioen L. per dag. ---------- Zij die inlichtingen over landgenooten wenschen in te winnen, die in het kamp van Buchenwald opgesloten hebben gezeten, kunnen zich wenden tot den heer A. Treurniet; voorloopig adres p.a. Fam. Verey-Jonker, Leenderweg 194, Eindhoven en daarna Rivierenlaan 264/II, Amsterdam-Z. ---------- De telefoondienst maakt bekend, dat tengevolge van tallooze technische en organisatorische moeilijkheden slechts zeer geleidelijk en steeds in overleg met het militair gezag tot wederaansluiting kan worden overgegaan. Een ieder wachte voorloopig rustig zijn beurt af. --------- Officieel is medegedeeld, dat de Parijsche jaarbeurs zal gehouden worden van 23 Juni tot 9 Juli. ========================================================================== Officieele bekendmaking van de gemeente Amsterdam. De waarnemend Burgemeester van Amsterdam brengt ter algemeene kennis, dat met ingang van Maandag, 28 Mei 1945, met betrekking tot de uren waarop de Beurs is geopend, tot nadere aankondiging de volgende regelen zullen gelden: A. De Koopmansbeurs gaat aan om 13 uur - 13.45 en van 14.30 - 15 uur. B. Op Markdagen gaat de Korenbeurs aan tot 9 uur en loopt zij af: des Maandags om 16 uur, op de andere marktdagen om 15 uur. Op de overige dagen der week gaat zij aan om 13.30 uur en loopt zij af om 15 uur. =========================================================================

ONS MIDDAGMAAL HOOPVOLLE VOORUITZICHTEN. Er is gebrek aan meststoffen voor de groente-teelers; het vervoer blijft een vraagstuk met tal van moeilijkheden, maar ... het gaat, mede dank zij het juiste begrip van civiele en militaire autoriteiten. En bovendien: Alle groenten blijft thans weer in het land ! Als nu de weergoden wat gunstig gestemd zijn, mogen wij dezen zomer op voldoende aanvoer van groenten rekenen. Nochtans is het niet waarschijn- lijk, dat binnen korte tijd de groenten wordt vrijgegeven daar hiermede de contrôle op de prijzen verloren zou gaan. Groenten, die dit seizoen overblijven zullen geconserveerd worden volgens de diepvriesmethode, daar de conservenfabrieken, wegens gebrek aan blik, voorloopig niet kunnen werken. Om het eerste fruit uit de Betuwe te halen zijn de eerste vrachtauto's reeds naar Geldermalsen vertrokken. - Naar verluidt staan de aardbeien er goed voor, maar verder zijn in dezen geen voorspellingen te doen, daar alles van het weer afhangt. Tenslotte: de zoo lang ontbeerde, nieuwe aardappelen ! Hier worden de nadeelen van inundaties en tekorten aan mest, door het wegvallen van de export naar Duitschland, volkomen te niet gedaan. Boven- dien ligt Amsterdam zeer gunstig ten opzichte van het Productie-centrum, de Streek, waar ca. 80% van alle nieuwe aardappelen wordt verbouwd. Am- sterdam kan dus, zooals uit het bovenstaande blijkt, tamelijk hoopvol zijn wat betreft: "Groenten, aardappelen en een toetje".

**************************************** * SLOT - MEDEDEELING. * * Wij hebben een proef genomen met * * een gestencilde uitgave, en conclu- * * deeren, dat een zoodanige uitgave * * beneden de standing van "DE * * Nieuwe Amsterdammr" is. Daarom * * is besloten de volgende week be- * * slissende stappen te doen om het * * onrechtvaardige verbod om gedrukt * * te verschijnen te doen opheffen. * * Wij hopen en verwachten, dat U ons * * inmiddels niet vergeet. * * Redactie De Nieuwe Amster- * * dammer. * ****************************************