SYLLABUS 6.

Cursus. De Europese Idee.

De individuele vrijheid werd het hoogst gewaardeerd in Engeland.
Onmiddellijk daarna komt ons land.
Het Engelse begrip "privacy"; de bijna ongelimiteerde vrijheid der woords.

In Nederland is de kleinheid van land en volk een tegenwerkende factor, die tot benepenheid voert.
Individuele vrijheid ten onzent in hoofdzaak erkend op godsdienstig gebied.

De Engelsman is zeer Engels: right or wrong my country.
Wat Engels is, is goed. Wat continentaal is, deugt niet.
Engeland voelde zich het hart der wereld.
Het Engelse volk is door zijn aard democratisch, maar bovendien aristocratisch.
Democratisch was het vaak een voorbeeld.

De Europeaan is tegenwoordig van zichzelf vervreemd.
Het verschijnsel der massificatie.
Dit en niet het Russische communisme is de vijand.
De massificatie vloeit voort uit de technische ontwikkeling gepaard met de triomph der burgerlijke zakelijkheid, waaraan zelfs de staat ten offer viel.

Het Gaullisme als poging om de staat weer te verheffen is te romantisch. Er is geen weg terug.
Ook niet wat de massificatie betreft.
Voor de herleving van de vrije persoonlijkheid is dus nodig, dat deze zich binnen de massa weer vrijmaakt.
Voorwaarde: overwinnen van de burgerlijke zakelijkheid.

Ontwikkeling van het besef van sociale verantwoordelijkheid, ook tegenover de niet-Europese wereld: negatie van de vroegere uitbuiting.
Dit proces is al zichtbaar ten aanzien van de arbeiders.

Het besef van verantwoordelijkheid moet niet beperkt blijven tot het sociale terrein.
Moet zich ook gaan uitstrekken over het persoonlijke leven, niet door de vrijheid aan te tasten, maar door deze te ontwikkelen.
Van belang hiervoor zijn de moderne psychologische inzichten.

Het begrip der collectieve verantwoordelijkheid.
Momenteel waarneembaar in Duitsland, zij het allerminst algemeen.
Wedergeboorte der democratie.

---