SYLLABUS 6.

Cursus: De positieve en negatieve aspecten van het Christendom.

Het ontstaan van de chaos leidt ertoe, dat de staat gaat ingrijpen. Meer en meer.
De staat als de alles ordende is de negatie van de liberale staatsgedachte. Radicale negatie: fascisme en nazisme.
(Het communisme is niet de negatie van de liberale staatsgedachte. Rusland had nauwelijks deel aan de 19de eeuw.)
De ordenende staat zet het welvaartsstreven voort, d.w.z. gaat op in zakelijkheid en dus in onvrijheid.
Inmiddels heft de zakelijke nuttigheid zich op in de luxe, en het bezit in de verkwisting.

Tot het zakelijke valt het natuurlijke denken (het verstandelijke) te rekenen.
Europa is overgeleverd aan het verstand.
Voor de massa komt de rede niet in aanmerking en de liefde (het "hart") is teloor gegaan.
Dit blijkt ook in de kunst: het laboratorium als werkplaats voor muziekfabricage. Maar er is ook andere kunst, n.l. die, waarin het uithollingsproces van Europa erkend, maar tevens genegeerd wordt.

Abstracte kunst en het teken, het loslaten van de vorm, het terugkeren tot het onbewuste.

In de litteratuur wordt vaak het uithollingsproces erkend maar tevens vastgehouden, doordat alle erkende waarden genegeerd worden. (Sartre, Hugo Claus).
Zo wordt de liefde vaak totaal ontkend tot enkel sexe.

De sexe is de oorsprong der liefde en de weg tot moederschap.
Kenmerkend voor onze tijd is de verklaring van een vrouw in het Duitse sterilisatieproces: "Ik houd meer van de t.v. dan van een kind."

Het loslaten van de vorm in de kunst kan ook leiden tot het kiezen van vormen, die op de naturalistische lijken, wat niet verhindert dat zij even sterk realistisch zijn.

Alles begint formeel en eindigt zo; de overblijvende vorm is dan inhoudloos. Maar de ontwikkeling gaat door.

De moderne mens is wel en niet gelijk aan die der middeleeuwen en van de eeuw van het protestantisme. Vandaar dat de vormen, die bij die tijden behoorden, niet meer bevredigen.

De moderne mens is rationeel, maar de religie verdraagt het verstandelijke denken niet.
De eenzijdige heerschappij van het verstandelijke denken begint onverdragelijk te worden.
Het komt nooit tot liefde (geest). Aan dit denken behoort het terrein van de haat. Vandaar dat het de politiek beheerst.
Veel weten is niet hetzelfde als wijsheid.
Het verstand maakt niemand wijzer.

---