SYLLABUS 1 Cursus: De opstand van het onbewuste. Het onbewuste is niet een ontdekking van onze tijd, want reeds in de oudheid speelt het een rol in het denken der grote geesten. Plato, intuïtief en geniaal, was een mens van het onbewuste, dat bij hem dominant is. Een dergelijke zoeker der waarheid was omstreeks 1800 Schilling, die op den duur mystisch is geworden. En verder Schopenhauer, die over het on- of voorbewuste spreekt, dat hij ziet als het potentiële, de aanleg, waaruit al het hogere geboren wordt. In het voorbewuste, zelfs in de chemische natuur, toont zich de drang tot eenheid, welke hij de wil noemt - driften, begeerten, neigingen, maar ook chemische reacties - en dit acht hij beneden de menselijke waardigheid, weshalve hij ze afwees. Hij was pessimistisch - vandaar o.a. zijn anti-semitisme (de Joden zijn optimistisch) - en zijn ascetisme, waaruit zijn anti-feminisme te verklaren is. Maar hij leefde bij lange na niet ascetisch, hield wel van goed eten en dergelijke, en wat de driften betreft, zij verwezen naar zijn woede uitvallen jegens Hegel. Hegel was de typische intellectualistische mens; zijn geest was klassiek. De hevigheid van het onbewuste was hem vreemd. Hij zag de geschiedenis der mensheid als een dialectisch ver- lopend proces: China, India, Europa, waar de geest als het zuiver redelijke denken geboren werd en dat dus het eindpunt is. Ook wanneer wij begrijpen, dat het zuiver redelijk denken, d.w.z. het zichzelf doordenkende - doorlichtende - denken de hoogste zijnswijze van het bewustzijn is en dus tevens van het Zijn, dan moeten wij ook bedenken, dat het onbewuste altijd voorondersteld en actief blijft, alsook dat wij niet enkel uit het bewustzijn kunnen leven en tenslotte, dat er is de wederzijdse geestelijke bevruchting en dus baring. Het Hegelse denken is bij uitstek ongeschikt om er uit te leven, aangezien het te esoterisch is. Vandaar dat het naar rechts en naar links verknoeid werd, waarna de menigte er nog niets van begreep. Reactionairen beriepen zich op Hegel, ofschoon Hegel het tegen- deel is van reactionair. Maar ook materialisten, zoals Stirner, die overigens ook duister bleef voor de meesten. De bekendste van hen is Karl Marx, die zich leerling van Hegel noemde, maar hem prompt op zijn kop zette, met als gevolg dat Marx' leer een ideologie werd, wat niet hetzelfde is als philosophie.

1971/1 ---