No. 31 27 December 1944 ----------------------------------------------------------------------------- WESTFRONT. Nog steeds zijn de communiqués van het geall. opperbevel 2 x 24 uur achter bij de gebeurtenissen. Alleen de oorlogscorrespondenten brengen actueel nieuws. Zoo werd Dinsdag gemeld, dat 's morgens een Am. divisie bij Monschau een van de beste Duitsche tankdivisies vernietigd heeft, waarbij vele Am. krijgsgevangenen bevrijd werden en ca. 100 Am. tanks heroverd. Volgens het officieele communiqué duren de vijandelijke aanvallen nog voort. In het W. van het aanvalsfront boekten zij eenige terreinwinst. In het Z. hebben zij Libramont en Rosières veroverd, waar- tegenover de Am. terreinwinst gemaakt hebben ten N.W. van Diekirch. De vijandelijke aanval concentreert zich in de sector Hetten-Rochefort. Hot- ten is in Am. handen, evenals Bastogne. Door dit alles is het von Rund- stedt niet mogelijk zijn oorspronkelijk plan te ontwikkelen en is de stoot in de richting Luik vastgeloopen. Er is een ontzaggelijke gealli- eerde luchtactiviteit. De vijand lijdt enorme verliezen aan vliegtuigen, menschen en materiaal; materiaalverliezen in 2 1/2 dag 1066 vrachtwagens; in één gevecht werden 49 tanks vernield; van Zaterdag op Zondag werden in 24 uur 250 vliegtuigen neergeschoten. Het is den vijandelijken vliegers vrijwel niet mogelijk het gevechtsterrein te bereiken door de geweldige bombardementen op de verkeerspunten door de Am. en Eng. bommenwerpers, waardoor de vijandelijke vliegers telkens gedwongen werden terug te keeren om hun vliegvelden en andere doelen te verdedigen. De geallieerde legers oefenen zeer zwaren druk uit aan beide vleugels van het vijandelijke aanvalsfront. In het noorden houden de Amerikanen stand. In het Saargebied zijn de Duitschers teruggeslagen bij Saarlautern. Hevi- ige Duitsche aanvallen bij Colmar. OOSTFRONT. Boedapest is geheel ingesloten. De Russen vechten thans in de W. en N.W. voorsteden der stad, en staan nog slechts 3 km van het centrum verwijderd. Ten W. en Z.W. der stad werden de laatste dagen meer dan 14.000 Duitsers gedood en meer dan 5.000 gevangen genomen. Verder ver- loor de vijand 300 tanks, 250 stuks veldgeschut, 750 mortieren en meer dan 250 vliegtuigen. ITALIE. Hier worden de operaties belemmerd door zwaren sneeuwval. De Duit- schers melden, dan zij hun troepen 3 km ten N. van Faenza hebben terugge- trokken. LUCHTFRONT. Het heldere weer begunstigt de activiteit onzer geallieerden in de lucht. Trier en omgeving over een gebied van honderden km is herhaal- delijk gebombardeerd, evenals Coblenz en andere doelen achter het font. Trier is de belangrijkste étappeplaats van von Rundstedt. Des nachts vie- len de Britten o.a. Coblenz aan. Duizenden bommenwerpers, geëscorteerd door zwermen jagers vielen het Rijksgebied onafgebroken aan. De op het continent gestationneerde Eng. Bommenwerpers voerden meer dan 1000 aan- vallen uit op eerste kerstdag. Ook middelzware Eng. en Am. bommenwerpers deden twee aanvallen op Trier en omgeving. Typhoons attaqueerden kleine duikbooten bij Walcheren. Bij Apeldoorn werd een trein men tanks aangeval- len. De Duitschers bombardeerden Dinsdagavond Parijs. VERRE OOSTEN. De bezetting van Leyte is practisch tot den laatsten man ver- nietigd. Bij den strijd om dit eiland verloren de Japs aan dooden 113.000 man, gedeeltelijk op de convooien. Slechts 493 man werden krijgsgevangen gemaakt. Verder verloren zij 2700 vliegtuigen, 41 vrachtschepen en 21 oor- logsschepen. De Amerikanen verloren 11.000 man aan dooden (2600) en ge- wonden. Gen. Mc.Arthur noemt dit de grootste Jap. nederlaag tot nu toe. DIVERSEN. Min. Churchill is vergezeld door min. Eden en maarschalk Alexan- der onverwacht in Athene gearriveerd om persoonlijk een einde te maken aan den burgeroorlog. Dinsdag 2e kerstdag zijn alle partijen tot een ver- gadering bijeengeroepen; ook de Elas is uitgenoodigd door gen. Scobie om 3 à 4 afgevaardigden te zenden. Het voorzitterschap wordt bekleed door den patriarch Damastinos. De vergadering begon om 4 uur. Churchill hield de openingsrede. In bevrijd Hongarije is een voorloopige nationale vergadering gekozen door vrije verkiezingen. De verg. heeft een provisorische regeering gekozen, die een oproep heeft gericht tot de Hongaren in bezet Hongarije om in op- stand te komen tegen de Duitschers. Het doel is om te komen tot een demo- cratischen staat, groote landbouwhervormingen en bondgenootschappen met Rusland, Groot-Brittanië en de U.S.A. -o- -2- EEN ZEER HEILIG HUISJE Een van de allerheiligste huisjes is dat der souvereiniteit. Zoo er ooit iets onschendbaars was in de wereld, dan wel dit. Er is te spreken van souvereiniteit naar binnen en naar buiten; het huisje echter betreft de laatstgenoemde. In vroeger eeuwen was het begrip souvereiniteit identiek met internationa- le staatswillekeur. De hoogheid van den staat duldde niet, dat iemand aan- merking maakte op zijn daden; hij kon ten allen tijde alle verdragen bre- ken, oorlog voeren, bondgenootschappen verzaken enz. en had zich slechtst aan één richtsnoer te houden n.l. dat van het staatsbelang. Moraal, trouw aan het gegeven woord en dergelijke waren begrippen, die t.a.v. het inter- nationale gedrag van een souvereinen staat niet in aanmerking kwamen. Door juristen en politici werd deze opvatting verdedigd tot Hugo de Groot het bestond om het begrip "staats-misdadiger" in te voeren, een begrip, dat naast een zeer beperkten aanhang, groote bestrijding ervoer. Men stelle zich voor - de staat als misdadiger, dus schuldig, eventl. en derhalve schuldig te verklaren; een belachelijke veronderstelling, want wie zou den staat kunnen en durven richten. Deze opvatting is de officieele Duitsche gebleven tot op den huidigen dag; nog steeds zweert de Duitsche politiek en de theorie bij de absolute sou- vereiniteit van den staat in den zin van zijn onbeperkte bevoegdheid om te doen en laten wat hij wil. Talrijk zijn de overigens altijd zeer zwakke pogingen geweest om de idee der staatsalmacht op volkenrechtelijk gebied te wijzigen, haar meer in overeenstemming te brengen met de rechtsgedachte, zooals deze binnen de staatsgrenzen (althans van beschaafde staten, dus niet van het Derde Rijk) erkend en tot gelding gebracht wordt. Men stuitte niet slechts op den Duitschen onwil, maar op honderden reser- ves en aarzelingen, op een huivering om de staatssouvereiniteit aanmerke- lijk en degelijk in te perken ten behoeve van het Recht. De Volkenbond, ofschoon een ernstige poging om tot internationale rechts- ordening te komen, tastte de souvereiniteit niet wezenlijk aan en was in dit opzicht niet meer dan een zwakke aanloop om een einde te maken aan de anarchie op volkenrechtelijk gebied. Men moet dit niet aan de diplomaten wijten; natuurlijk spelen zij hun rol, maar de rol van het volk in een democratischen staat moet ook in dit op- zicht niet onderschat worden. De meeste volkeren lijden op internationaal gebied aan hoogmoedswaanzin, al neemt deze nooit de walgelijke vormen aan, welke de Duitsche vertoont. De moeilijkheid is de souvereiniteit te binden aan de rechtsidee, d.w.z. haar van anarchistische willekeur te verheffen tot rechtsbegrip. Voorwaarde hiertoe is, dat de staten niet meer stellen, dat zij mogen doen wat zij willen, alsmede dat zij een hoogere instantie erkennen, die over de staten macht bezit. Vanzelf denken wij thans aan federatieve groepen, waarvan de centrale regeering rechtsmacht heeft t.a.v. de tot de groep be- hoorende staten. Het zou naïef zijn te denken, dat dit in den grond der zaak toch een een- voudige kwestie is, en een voor de hand liggende vergelijking te treffen met het vernietigen van de souvereiniteit der feodale heeren door den ko- ning. In dien tijd was er een staat, aan welks hoofd een koning stond; er was een centrale macht. Weliswaar had deze ten tijde van de grootste macht der baronnen niet veel in de melk te brokkelen, maar hij was er en bezat de mogelijkheid om met de hulp van steden en van koningsgetrouwe baronnen geleidelijk de macht van den feodalen adel te breken. Deze constellatie echter is in de internationale verhoudingen nergens aanwezig; er is dus geen reëele grondslag en alles hangt af van de wil der staten, tenzij er een komt, die groot en machtig, hen dwingt tot samengaan, en wijziging der souvereiniteitsidee, maar een dergelijke groote staat is nergens aanwijs- baar, een staat, die zoo machtig is, dat hij om te beginnen Europa zou kunnen dwingen. En toch is het volstrekt noodzakelijk, dat de rechtsidee het wint op den duur en dat er een einde komt aan de anarchie. Ook hier ligt een taak voor het volk, dat Hugo de Groot opleverde. -o- Niet iedereen kan illegaal werker zijn, maar wel kan een elk onze actie finantieel steunen. -o- -3- TWAALF SLAGEN! "Want Nederland is eeuwig... Kerstmis en Nieuwjaar, het zijn de dagen van herdenking en bezinning; zeker voor de burgers van dit, ons geknechte land ook voor hen, die reeds jaren lang het verzet tegen den vijand voeren en leiden: voor hen, die betiteld met den absurdsten naam der geschiedenis "illegalen" heeten, en in werkelijk- heid de eenige legalen zijn, de trouwen aan land, volk en vorstin. Beladen met de herinneringen uit vrediger tijden vragen Kerstmis en Nieuw- jaar om bezinning. Kerstmis vraagt en bezinning over het immer weer be- schaamde offer der Liefde; Nieuwjaar, de twaalf slagen in den nacht, roepen de vraag op: wat deden wij, en waartoe. Misschien is deze vraag voor Nederlanders, ook voor Nederlandsche vrijheids- strijders, moeilijker te beantwoorden dan voor eenig ander volk. Minder ro- mantisch, minder sentimenteel dan de Duitschers, voor wie de "Heimat" zoo gemakkelijk tot zwijmeling voert; minder mystiek dan het Russische volk, dat tot dezen oorlog gerecruteerd kon worden met de verbazingwekkende aanspo- ring "een mensch sterft slechts eens"; minder chauvinistisch dan de Fran- schen; meer "selfconscious" dan Engelschen en Amerikanen; critischer en ge- voeliger voor het zelf-belachelijk-zijn in zijn emoties; voorwaar dit volk heeft het bij het slaan der twaalf slagen niet gemakkelijk. Bij hoevelen honderden, duizenden opgejaagde strijders zal bij de jaarwis- seling de vraag opkomen: wat deden wij, en waartoe? En voor hoevelen zal het antwoord moeilijk vallen? Fouten die gemaakt werden, teleurstellingen die men ondervond; de moeilijkheid van volhouden; de verwijderdheid soms van het einddoel; en daartegenover geen tegenwicht in een mythe van bloed-en-bodem, in een mystieke heiligheid des vaderlands, in een roeping! En toch, hoezeer vergissen zij zich! Wellicht is er geen volk ter wereld, dat met zooveel trots kan zeggen, dat de bodem, waarop het leeft, z i j n e i g e n bodem is, omdat het dien zelf heeft gewonnen. Wellicht is er geen volk, dat van zijn vrijheid kan zeggen, dat het z i j n e i g e n vrijheid is, omdat het die in een strijd van bijna een eeuw bevochten heeft. En wellicht is er geen volk, dat eigen bloed zoo hoog kan stellen, omdat het nimmer dorst naar dat van anderen. Wat deden zij, en waartoe? Zij streden en strijden den moeizamen strijd te- gen een vijand, die vrijheid, bloed en zelfs den bodem te vernietigen zocht. Dikwijls onbeholpen, met grove fouten, geheel of gedeeltelijk vergeefs! Doch zij streden, en streden met doodsverachting. En zij streden voor NE- DERLAND! Is dit Nederland minder heilig, minder eeuwig, omdat de bodem gewonnen is uit de zee, en steeds weer bedreigd wordt door, en herwonnen moet worden uit de zee? In deze dagen gaan onze gedachten meer dan ooit uit naar onze Landsvrouwe. En Zij is het geweest, die de eenvoudige en stellige formulee- ring gaf van onze nationale belijdenis: "Want Nederland is eeuwig". Dit is de vaste wetenschap, die ons leiden moet. Nederland is eeuwig! Zij kunnen onze dijken verwoesten en onze polders blank zetten. Zoolang er nog een Nederlander leeft, zal hij de dijken weten te herstellen en het water uit te bannen. Zij kunnen onze mannen wegvoeren en onze kinderen en vrouwen uithongeren. Zoolang er nog een Nederlandsche man en een Nederlandsche vrouw leven, zullen hun kinderen, waar ook geboren, terugkeeren tot de paarlmoeren luchten, het grijze water, de blanke duinen en de purperen hei- den, die Nederland heeten. Zij kunnen recht en zedelijkheid vertrappen en de zweep stellen in plaats van het zwaard der gerechtigheid, de leugen van het geweld in plaats van de waarheid van het humanisme. De naam Nederland blijft voorgoed verbonden met het geestelijk bezit eener zielsbeschaving, die ver buiten onze grenzen reikte, gelijk hun naam verbonden blijft met leugen en roof, hebzucht en bloeddorst. Twaalf slagen zullen een jaar besluiten, en een nieuw jaar inluiden. En zij, die strijden, zullen het weten: Nederland is eeuwig, en eeuwig waard dat men ervoor zal strijden. -o- -4- DUITSCHE KERSTVERRASSING. De door ons in het nummer van Vrijdag 22 Dec. j.l. gepubliceerde aan- kondinging is bij wijze van kerstverrassing door de Duitschers aangeplakt en op deze wijze ter kennis van de bevolking gebracht. Wij erkennen gaar- ne, dat deze kerstverrassing een staaltje is van typisch Duitsche fijn- heid en kieschheid. Aangezien onze lezers haar overigens reeds kennen, willen wij er het zwijgen toe doen, behoudens dan dat wij er nogmaals op wijzen, dat: niemand zich moet melden; niemand om een z.g. buitengewone Ausweis vragen moet; Ausweise zijn al- leen maar gemakkelijk voor de Duitsche administratie, maar waardeloos, om- dat de S.D. geen enkele Ausweis hoeft te erkennen, ook niet de door deze dienst zelf uitgegevene; niemand late zich intimideeren door dreigementen, geblaf, geschiet en lawaai, waarin de Duitschers zoo sterk zijn; men houde er rekening mede, dat elk oogenblik straat-razzia's gehouden kunnen worden. Er zijn veel Groenen in de stad en de kerstweek leent zich voor deze bezigheid uitstekend, omdat er dan nogal veel publiek op straat is en veel familiebezoek wordt afgelegd. Ook zijn er velen, die gelooven, dat de Duitschers ons de feestdagen wel met rust zullen laten. Dezen onverbeterlijken naïevelingen zij hierbij gezegd, dat een Duit- scher geen grooter genoegen kent, dan iemand zoo erg mogelijk te kwetsen, en vooral geen enkel gevoel van een medemensch te ontzien. Men moet Duit- schers niet beoordeelen, alsof zij gewone menschen zijn. Zij behooren tot een apart ras. Waarschijnlijk hebben zij daarom een zoo fraaie rassenleer opgesteld. Weest op Uw hoede. Misschien is wel de Oudejaarsavond bepaald als raz- zia-tijdstip; verder ook is Nieuwjaarsdag uitermate geschikt. Maar wat er ook gebeure: niet melden, schuil houden. En tenslotte: Helpt elkander zooveel in Uw vermogen ligt. -o- VAN RUNDSTEDTS VERRASSING. Generaal Eisenhower heeft zijn troepen in een dagorder bevolen de ge- legenheid uit te buiten, welke zich thans voordoet, nu de Duitschers uit hun stellingen te voorschijn gekomen zijn en tot den aanval zijn overge- gaan. Een grooter dienst hadden zij de zaak der geallieerden niet kunnen bewijzen. Allerwege wordt over het verrassende element in den aanval ge- sproken, ook vanuit Londen; en toch kunnen wij ons niet indenken, dat het geallieerde hoofdkwartier werkelijk zoo verrast was, als het doet voorko- men. De luchtmacht, welke dit hoofdkwartier ter beschikking staat, zal waarlijk wel de noodige inlichtingen omtrent troepenverplaatsingen, ophoo- pingen van menschen en materiaal, enz. bericht hebben. Maar aangezien de geallieerden gebaat zijn bij een grooten veldslag ten Westen van den Rijn, moet het voor gen. Eisenhower te aanlokkelijk zijn om den Duitschers gele- genheid te geven zeer veel troepen in het vuur te brengen. Er komt nog een factor bij. Eenigen tijd geleden heeft gen. Eisenhower tegenover de pers verklaard, dat hij nog meer wapens en munitie noodig had. In de U.S.A. is echter een tendenz waarneembaar om de krachtsinspan- ning te verminderen, aangezien men daar een weinig in een hoera-stemming- gekomen is door de groote overwinningen van dit jaar. Von Rundstedt's offensief is bij uitstek geschikt om Eisenhowers wenschen te onderstreepen, nog afgezien van het allergrootste voordeel, dat het tot mislukking ge- doemd is. Eisenhower hoopt zelfs, zooals uit zijn dagorder blijkt, den aanval te doen verkeeren in een nederlaag zonder weerga. Gezien de ontstellende nederlagen, waarin Duitsche tegenoffensieven in Rusland zijn verkeerd, zal dezen laatsten hoop van den geallieerden opper- bevelhebber - een nederlaag zonder weerga - niet zou eenvoudig te verwer- kelijken zijn, maar men kan nooit weten. De Britsche generaal van de luchtlandingstroepen bij Arnhem zei tot een Nederlander, die zijn verwondering over een en ander uitsprak: "Eisenhower is not a fool", waarmede hij zijn volkomen vertrouwen in den opperbevel- hebber uitsprak. Wij deelen dit vertrouwen ten volle. ---