No. 81 27 April 1945 ------------------------------------------------------------------------- FRONTNIEUWS WESTFRONT. Binnenland. Aanvulling van generaal Eisenhower van zijn bood- schap aan ons volk: De voorbereidingen voor het brengen van het noodige voedsel zullen eenigen tijd in beslag nemen. In N.O.Groningen zijn nog twee kleine strooken in vijandelijke handen, waarvan één Delfzijl is. Hier is een groep vijanden ingesloten. De vijand is met een groote troepenmacht in de Bommelerwaard verschenen, waarop de geall. zich terugtrokken. Over de Grebbelinie geen nieuws. Maarschalk Montgomery heeft de Canad.troepen uit Italië, die hier ter versterking van het 1e Can.leger zijn aangekomen, bezocht.- Het geheele stadsgebied van Bremen is in Britsche handen. Alleen de havens zijn nog in handen van den vijand. Het 3e Amer.leger staat nog 11 km. van de Oos- tenrijksche grens en aan den Tsjechischen kant nog 20 km. van Passau. Aan beide zijden van Regensburg zijn de Am. over een 30 km. breed front op 3 punten over de Donau. In Bohemen werd Eger bevrijd. Het 7e leger staat nog 50 km. van München. Het heeft 130 km. van de rechter Donauoever in handen. De Franschen rukken op langs het Bodenmeer. De vijandelijke Boden- seeflottilje is in een Zwitsersche haven binnengeloopen en geinterneerd. OOSTFRONT. Drievierden van Berlijn is in Russ. handen. Er wordt gevochten in Charlottenburg. De Russen staan op een paar honderd meter van de Alexanderplatz. Berlijn is geheel omsingeld. Bij Tempelhof wordt gevochten. Siemensstadt is veroverd. Onder het zware Russ.artillerievuur wordt de tegenstand zwakker. De S.S. verdedigt zich hardnekkig, en zijstraten, hui- zenblokken en kantoorgebouwen worden van den zolder tot den kelder door Russ. stoottroepen gezuiverd. De verdediging is ingewikkeld. Er zijn on- dergrondsche fortificaties, waarvan alleen de geschutskoepel boven den grond uitsteekt en die door gangen met elkaar in verbinding staan. Aange- zien van ondergrondsche treinen gesproken wordt, die de munitie enz.ver- voeren, moet worden aangenomen, dat dit systeem berust op de ondergrond- sche spoorweglijnen in Berlijn. Boven Berlijn is de Russ. luchtmacht den geheelen dag bezig. Ten W. van Berlijn patrouilleeren Mosquitos om vlieg- tuigen met vluchtelingen te verhinderen te ontkomen. Goering heeft het bevel over de Luftwaffe neergelegd. Op den W.oever van de Elbe hebben de Russen Riesa veroverd. Amer.piloten hebben de Russ.colonnes reeds ge- identificeerd. Vlgs.dagorder van maarschalk Stalin is Stettin veroverd, en zijn de Russen 30 km. naar het W.opgerukt. In Moravië werd Brno veroverd. ITALIE. De geheele vijandelijke tegenstand in N.Italië is ineengestort. In het W. werden Reggio en Parma, en aan de O.zijde Verona veroverd. De En- gelschen zijn de Etsch overgestoken. De It.patriotten hebben Genua, Turijn en Milaan bevrijd, wordt uit Rome gemeld. De bezetting van Genua is ge- capituleerd en de commandant bevindt zich bij den aartsbisschop. In Como en Asso heeft de vijandelijke bezetting het bestuur van de stad aan de Ital.overgedragen. Uit de Ital.Alpen komen de patriotten om het N. van Italie geheel te bevrijden. Onafgebroken worden aanvallen op de vijande- ke verbindingen gedaan. DIVERSEN. De President der Vereenigde Staten Truman, hield een redevoe- ring ter gelegenheid van de opening der conferentie te San Francisco, waarin hij eraan herinnert, dat wij reeds twee wereldoorlogen gekend heb- ben, waarin de jeugd werd opgeofferd, en dat dit offer slechts dan ver- antwoord is, wanneer bet gebracht is voor de schepping van een betere wereld, waartoe de afgevaardigden naar San Francisco geroepen zijn. Hij wees erop, dat de groote mogendheden in oorlogstijd hadden samenge- werkt, en dat het noodzakelijk was om ook in tijd van vrede eendrachtig te blijven, opdat een halt worde toegeroepen aan alle agressoren. Het is on- toelaatbaar, dat een of andere wereldveroveraar een kans krijgt om zijn gezag te vestigen op de punten zijner bajonetten. Alle menschen, die van goeden wille zijn, moeten thans een wereldorganisatie grondvesten voor den vrede, maar in het oog dient gehouden te worden, dat -zoodra vrede- lievendheid wordt uitgelegd als zwakheid- genadeloos moet worden toege- slagen om het kwaad der agressieve voorbereidingen in den kiem te smo- ren. De groote mogendheden hebben een bijzondere verantwoordelijkheid voor het winnen van den vrede, maar overigens gelijke verplichtingen als de kleineren geen geweld te gebruiken, maar recht. Zij moeten de volkeren dienen en ze niet overheerschen. Een nieuwe en betere wereld moet worden geschapen, waarbij de mensche- lijke waardigheid voor altijd blijft gewaarborgd. -o- -2- OVERZICHT VAN DE STAATSFINANCIEN. Krachtens het Grootboekbesluit 1913 verschijnt elk jaar een publicatie betreffende den stand van de Staatsschuld, waarin gedetailleerde cijfers ter zake worden gegeven. Onder een beroep op de papierschaarschte is in de Staatscourant van 19 Maart jl. alleen een overzicht per 31 December 1944 van de Gevestigde Schuld gepubliceerd; het loont de moeite op dit overzicht eenigszins nader in te gaan. Het totaalcijfer van de gevestigde schuld bedroeg per gemelden datum bijna F.5.9 milliard. Vóór den Duitschen inval in ons land, dus per 31 December 1939 was dit cijfer F. 3.1 milliard, zoodat de langloopende schuld in 5 jaar tijds nagenoeg verdubbeld is. Deze stijging deed zich in de eerste vier jaren voor; in 1944 vertoonde deze schuld zelfs een geringen teruggang, welk feit echter niet tot de conclusie mag leiden, dat het er met de staatsfinanciën in dat jaar rooskleuriger uit zou zijn gaan zien. In 1944 is concolidatie van vlottende schuld achterwege ge- bleven, terwijl aan nieuwe gevestigde schuld slechts een bedrag van F. 100 millioen 3% Inschrijving Grootboek werd gecreëerd; deze som werd door de periodieke aflossingen van andere staatsleeningen overtroffen.- De vlottende schuld liep van ultima 1939 tot ulto.1944 op van F. 774 millioen tot circa F. 5.5 milliard, derhalve een toeneming met F. 4.8 milliard. In totaal is derhalve de staatsschuld in de oorlogsjaren tot einde 1944 vermeerderd met F. 8 milliard ongeveer. In wezen is de staatsschuld een schuld van de gemeenschap aan haar bur- gers (buitenlandsche eigenaren even buiten beschouwing gelaten). In zoo- verre als de Staat voor de aangegane schuld economisch waardevolle ac- tiva heeft verworven, zooals bijv. in de Vereenigde Staten, waar de deelneming van den Staat aan het bedrijfsleven sterk is uitgebreid, be- hoeft een hooge Staatsschuld op zichzelf geen zorg te baren. Maar helaas staat tegenover de stijging van de Nederlandsche Staatsschuld in de af- geloopen jaren geen productief bezit. De vordering, die ons land op Duitschland heeft verkregen is althans niet als zoodanig aan te merken. Aan deze vordering zal echter na den oorlog vorm en inhoud moeten worden gegeven door Duitsche leveranties en gebiedsafstand onder wegvoering aan de Duitsche bevolking, e.d.- Behalve het absolute bedrag van de Staatsschuld, verdient de last die de dienst jaarlijks op de gewone begrooting legt de aandacht. Bij den dienst van de schuld valt, zooals bekend, te onderscheiden tusschen rente en aflossing; laten wij den aflossingsfactor even buiten beschouwing, omdat dit punt te ver zou voeren. De rentetypes van onze gevestigde schuld varieeren van 2 1/2% tot 4.4%. Verreweg het grootste deel loopt op 3 1/2% basis, nl. 39.3% van het totaal. Daarna volgen het 3-3 1/2% type met 24%; het 4% type met 15.3%; het 3% type met 13%; het 2 1/2% type met 7.8% en tenslotte het 4,4% type, dat geheel bij de Rijksfondsen is geplaatst, met 0.6%. De rente, die de Nederlandsche gevestigde schuld afwerpt, is niet onbelangrijk hooger dan de rente op de staatsschuld in Engeland en de Vereenigde Staten. Speciaal de oorlogs- financiering in deze landen is op lagere rentetypes gebaseerd, varieeren- de tusschen 2% en 3%, waarbij evenwel in aanmerking dient te worden ge- nomen, dat de looptijd korter gesteld werd, dan hier te lande. Belangen van pensioneering en verzekering hebben in ons land bij de aanhouding van 3 1/2% rentetype een rol gespeeld. Het vraagstuk van een verlaging van de rente zal na de bevrijding ongetwijfeld de aandacht vragen. In Frankrijk is men dezen weg reeds doelbewust ingeslagen. De jaarlijksche rentelast, die de gevestigde schuld te torsen geeft, is aan de hand van de gepubliceerde cijfers te berekenen op niet minder dan F. 195,2 millioen. Daarbij komt de rente op de vlottende schuld; deze is niet nauwkeurig te berekenen, maar te taxeeren op een bedrag van F. 100 millioen. In totaal valt dus met een rentelast op de staatsschuld van ongeveer F. 300 millioen 's jaars te rekenen, een som die na de bevrij- ding nog tot hoofdbrekens aanleiding zal geven.- In het geheele begrootingsbeeld dient de rente een niet te groote plaats in te nemen met het oog op de nieuwe behoeften, die de schatkist zal kennen en die met de toekomstige ontwikkeling van het land zullen samen- hangen. Na de Fransche overheersching heeft dit vraagstuk ook moeilijk- heden opgeleverd, die langen tijd haar stempel op de finantieele politiek -3- hebben gedrukt. Eerst onder Minister van Hall, in de veertiger jaren kon(?) de saneering van de staatsschuld worden voltooid. Slechts de 2 1/2% en 3% Inschrijvingen in de Grootboeken van de Nationale Schuld houden nog heden ten dage de herinnering levend aan de finantiëele naweëen van de Fransche overheersching. Het streven zal erop gericht moeten zijn met de gevolgen van de Duitsche overheersching voor de Staatsfinanciën sneller af te re- kenen. -o- DE BEVRIJDING VAN ERMELO. Een ooggetuige verhaalt ons het volgende over de bevrijding van Ermelo: Onze zegsman bevond zich in den tuin voor zijn huis, toen een meisje hem gastvrijheid vroeg voor haar fiets, daar de moffen verderop in de straat bezig waren met fietsenvordering. De straat inkijkende, gaf hij ten ant- woord: "Juffrouw, het is niet meer noodig, kijkt U maar achterom". En werkelijk, daar rolde de eerste Canadeesche tank de straat binnen. De Moffen wierpen zich hals over kop op hun gegapte fietsen en verdwenen in de tegenovergestelde richting. De bevolking van Ermelo bestormde letter- lijk de eerste tank en het is verwonderlijk, dat er geen ongelukken ge- beurd zijn. Velen waren den ontroering niet meer meester en ook de tank- bemanningen waren ontroerd door het enthousiasme van do bevolking. Met kwistige hand werden cigaretten en chocolade aan de bevolking uitgedeeld en de verbroedering was algemeen. Taalmoeilijkheden werden door gebaren- taal overwonnen. Steeds nieuwe tanks reden het stadje binnen, bemand met soldaten, waarvan de uitrusting tot in de puntjes verzorgd was. De groo- te klinkerweg midden door Ermelo, zag er weldra uit als een grindweg, fi- naal verpulverd door de rupsbanden der talrijke tanks. De N.S.B.-ers en ander gespuis waren spoedig uit hun huizen gesleept en werden aan het werk gesteld om de stellingen, die daar in de buurt gegra- ven waren, te slechten. Ook de moffen-meiden werden niet vergeten en wer- den op een kar geladen en in triomph door het dorp gevoerd. -o- WAT HEBBEN WIJ NOG TE VERWACHTEN? Behalve dat de voedselpositie steeds zorgvoller wordt, moeten wij er ook rekening mede houden, dat onverwachts razzia's gehouden kunnen worden op mannen, om hen hier of elders graafwerk te doen verrichten. In dit opzicht geeft Utrecht een leerzaam voorbeeld. Daar zijn eerst al- le mannen tusschen 16 en 60 jaar eenige malen opgeroepen, maar toen vrij- wel niemand zich meldde, werd een razzia gehouden, die tusschen 5 en 600 man opleverde. De verhoogde behoefte aan spitters houdt natuurlijk verband met het na- deren onzer bondgenooten, die niet meer zoover af staan. Denkt nu niet: Utrecht is nog ver weg, 40 km. hier vandaan! Onze gealli- eerden staan bij Amersfoort, dat slechts 48 km. van hier verwijderd is. Wij weten niet of de vijand omvangrijke plannen heeft i.z. de verdedi- ging van de hoofdstad en omgeving: maar wij achten het desalniettemin noodzakelijk te waarschuwen tot groote voorzichtigheid, en er niet op te rekenen, dat de vijand eerst zal waarschuwen door oproepen tot aanmel- ding. En wanneer hij mocht oproepen, meldt U dan in geen geval, ook al belooft hij eten te verstrekken en verlof om 's nachts thuis te gaan slapen. Hij is volkomen onbetrouwbaar. En bovendien en vooral: AANMELDEN IS LAND- VERRAAD!! Spaar U voor den wederopbouw! Ook in Utrecht wordt gebrek geleden, doch de bevolking bleef standvastig. Het brood is er van zeer slechte kwaliteit en bijna niet verkrijgbaar. En de voedselvoorziening gaat er dagelijks achteruit. Wij hebben het hier niet zwaarder dan die in Utrecht. Weest op Uw hoede. De vijand loert en slaapt niet. Blijft dus ook wakker. -o- -4- EISENHOWERS BOODSCHAP. De Opperbevelhebber der geallieerden gaf verschillende bevelen aan de bezettende macht hier te lande inzake de voedselvoorziening der bevol- king door middel van vliegtuigen. Zijn instructies waren zoodanig, dat deze voorziening zeer wel uitvoerbaar is bijv. met behulp der in ons land aanwezige vertegenwoordigers van het Zweedsche en Internationale Roode Kruis. Deze behoeven slechts een organisatie in het leven te roe- pen voor het verzamelen en distribueeren der afgeworpen goederen. En dit alles is mogelijk, wanneer de vijand daartoe slechts permissie geeft. Dat Eisenhower bovenbedoelde instructies gaf, wettigt het vermoeden, dat hij aanneemt, dat de Wehrmacht ze zal opvolgen. De kennisgeving van Seyss Inquart echter toont ons, dat de partij weigert, doch niet absoluut, want de mogelijkheid van voedselaanvoer per schip wordt open gelaten. De motiveering van Inquarts antwoord op de boodschap van generaal Eisenhower aan ons volk, is volkomen waardeloos, terwijl zijn tegenvoor- stel al bitter weinig practische waarde heeft, aangezien de geallieerden juist op het gebied der scheepsruimte met de grootste moeilijkheden te kampen hebben. Hun verbindingslijnen loopen door geheel Duitschland; dientengevolge komt het verkeer onder steeds grooter spanning te staan. Van belang in dit alles is slechts, dat blijkbaar langs politieken weg gepoogd wordt datgene te bereiken, wat door de wapenen slechts ten koste van nog grooter verwoestingen van ons zwaar geteisterde land kan worden verwerkelijkt. Wij weten wel, dat voor vele menschen het woord "politiek" in dit ver- band een soortgelijken klank heeft als het woord "verraad", maar zij vergeten dan, dat de Wehrmacht meer dan beu is van den oorlog. Vandaar de honderdduizenden, die zich overgeven. Voor de partij liggen de zaken anders, maar ook zij weet zeer goed, dat de oorlog afgeloopen is. Momenteel schijnt zich de apotheose af te spelen in Berlijn. Hitler d.w.z. de Partij wordt met Berlijn geïdentificeerd; valt Berlijn, dan valt daarmede de partij, ook als Hitler nog ergens anders opduikt om een reprise van de apotheose te geven. Officieel werd destijds Berlijn en Praag als de steden genoemd, waar de laatste phase zou worden uitge- streden. Wij geloven niet, dat een dergelijke reprise veel succes zou hebben bij het publiek, omdat Hitler steeds gezegd heeft, dat de partij nimmer zal capituleeren, omdat hij verder iedereen verboden heeft op straffe des doods om zich over te geven; en tenslotte omdat hij de leuze liet aanheffen van den ondergang op het slagveld. Hij is dus verplicht te sneuvelen. En als hij in Berlijn vertoeft, is het waar- schijnlijk, dat hij dit doen zal. Is hij er niet, dan houdt de partij hem in reserve om hem over korteren of langeren tijd weer te laten op- treden, omringd door een mystisch waas; reeds thans is hij in opmer- kelijke onzichtbaarheid en geheimzinnigheid gehuld. Het spreekt vanzelf, dat in de huidige situatie de politiek wordt inge- schakeld. Als Duitschland veroverd is, en het gros der Wehrmacht ver- nietigd of krijgsgevangen; wanneer er van steun aan de troepen in de randgebieden geen sprake meer zijn kan, dan loopt de oorlog ten einde. En wij kunnen het onze regeering en bondgenooten niet kwalijk nemen, dat zij trachten te voorkomen, dat ons land in deze phase nog verder verwoest wordt. Zooals reeds opgemerkt: de Wehrmacht heeft geen lust meer tot vechten; de partij hier te lande aarzelt nog met het bepalen van haar houding, want nog is Berlijn, d.w.z. Hitler, d.w.z. de partij niet onder- gegaan. Eisenhowers aanbod beteekent dus allerminst, dat de bevrijding nog lang op zich laat wachten, maar slechts dat, aangezien de oorlog feitelijk ten einde is en wij dus op het punt staan bevrijd te kunnen worden, onze bondgenooten ernaar streven om ons onmiddellijk van het noodige te voorzien. Er is geen reden tot pessimisme. -o- De Nieuwe Amsterdammer bijlage bij No.81 29 April t/m. 5 Mei 1945 Onderstaande geven recht op het Geldig bonnen koopen van: tot en met: 411 . . . . . . 400 gram brood 5 Mei 1945 B-454 . . . . . 400 ,, 5 Mei 1945 E-11 (inlegvel) . . 24 Liter melk | 26 Mei 1945 D-08 ,, 20 ,, ,, | rantsoenen voor 26 Mei 1945 G-05 ,, . . 12 ,, ,, | 4 weken 26 Mei 1945 B-01 ,, . . 8 ,, ,, | 26 Mei 1945 Nieuwe voor-inleveringen: De navolgende bonnen moeten vóór Woensdag 2 Mei 1945 bij de detailliste worden ingeleverd: 412 . . . . . . 1 Kg aardappel | Aflevering hierop 413 . . . . . . 100 gram kaas | eerst niet ingang B-455 . . . . . 250 gram kindermeel, voedingssuiker| van Maandag of 210 gram tarwebloem | 7 Mei 1945 Reeds aangewezen: +409 . . . . . 1 Kg Aardappelen 12 Mei 1945 +B-433 . . . . 250 gram Kindermeel etc. 12 Mei 1945 C-06 . . . . . 100 gram Kinderdrankpoeder 12 Mei 1945 Bon-verlenging: Voorts zijn nog geldig of verlengd de navolgende bonnen: +406, 349 . . . 1 Kg Aardappelen 5 Mei 1945 +407 . . . . . 3 Kg Suikerbieten 5 Mei 1945 +B-451 . . . . 250 gram Kindermeel, etc. 5 Mei 1945 405,348,344. . . 1 1/4 rantsoen Vleesch 5 Mei 1945 +A-383,B-383 . . 360 gram of 4 dL Spijsolie tot nader order +326 . . . . . 1 rantsoen vervangingsmiddel 5 Mei 1945 +R-04 . . . . . 125 gram Boter 5 Mei 1945 45 Tabak . . . . 45 gram Scheerzeep 12 Mei 1945 De met + gemerkte bonnen zijn reeds voor een daarvoor bepaalden en bekend gemaakten datum bij de winkeliers ingeleverd. Bonnen voor brood, vleesch en spijsolie mogen eerst bij aflevering der goederen aan winkeliers worden afgegeven. ------- BONNENLIJST VOOR HET ROODE KRUIS Bestelbonnen VII Koopbonnen van 22-29 April A-498 . . . . . A-497 400 gr. brood, 250 gr. linzen, 125 gr. margarine B-498 . . . . . B-497 C-09 (inlegvel . . C-10 250 gram linzen en 250 gram smeerkaas VIII (29 April-5 Mei 1945) A-496 . . . . . A-495 400 gram brood, 250 gram graanproducten B-496 . . . . . B-495 -o-o-o-