De kerstrede   1968

Het Kind. De stal. De wijzen uit het Oosten.
Evenals in de dagen waarin het verhaal speelt, is de wereld vol van geweld, machtshonger en kindermoord en klinkt luide de roep om brood en spelen.
Kan het Kind geboren worden en waar is de stal?
Zijn de wijzen uit het oosten onderweg?
                                  ------

Stille nacht, heilige nacht.
150 jaar. Pastoors en musicus.

Het Kind en de nacht*.
* De moederschoot wordt geheiligd door het
 kind, als de moeder haar moederschap vreugdevol**
 ervaart.
 In haar klinkt de kosmische zang van het
 leven, de oer-zang.

**het engelengezang -  muziek der sferen.
 het doorlichten van de nacht.

De vrouw vindt haar vrouwelijke waarheid, de waarheid van het vrouwelijke in de eenheid met het kind, aanvankelijk de natuurlijke eenheid, die menselijk vervluchtigt tot liefde.
De liefde is de zedelijke waarheid van het vrouwelijke, en daarom de waarheid der vrouw.
De liefde tot het kind is het tot bovenzijnlijkheid vervluchtigde natuurlijk eenheid (feitelijke waarheid), gevoel van moeder en kind.

De liefde van de vader tot het kind moet van buitenaf tot stand komen.
Zijn medewerking met het proces der vervreemding.
Hij zet alleen een vrouwelijk proces in beweging buiten zichzelf.
                                                                       27
Het Kind van het kerstverhaal.
Maria - het Grote, algemene zedelijke vrouwelijke, het geestelijk creatieve.
Maria - de Sophia.
De Sophia is de oorspronkelijke bron van alle wijsheid.
Deze wordt geboren in het duister en doorlicht en bezongen en vindt zijn aanvang in de natuurlijke sfeer (de kribbe, voederbak) De mens is verkering van natuur tot geest. In de menselijke natuur is dus geest voorondersteld. Daarom is Maria de Sophia: het doorlichte vrouwelijke.
Maria = de reine.

Alles wat zich in elke vrouw moet voltrekken, wordt verteld in het kerstverhaal, waarhet een algemeen menselijke strekking heeft.

De vervreemding, het buiten het vrouwelijke gebeuren staan, wordt uitgedrukt door Joseph als de verloofde, ondertrouwd.
Hiermede is tevens gezegd, dat het niet om een natuurlijke bevruchting gaat.

Het manlijke komt wel tot het vrouwelijke: het spermatozoöm, maar
                                                   28
het manlijke moet reeds in het vrouwelijke (op vrouwelijke wijze) voorondersteld zijn (de eicel) wil de daad van de man niet een leeg gebaar zijn, anders leidt het niet tot zwangerschap.
Het vrouwelijke kan niet volslagen anders zijn, omdat deze twee zonder identiteit niet kunnen versmelten.

Zo ook met het bewustzijn. Het manlijke bewustzijn is het ontwikkelde vrouwelijke. Feitelijk vindt door bemiddeling van het vrouwelijke  niet anders dan zelfontwikkeling (zelfbevruchting en zelfbaring) plaats. De vrouw is de middelaarster tussen natuur en geest.
Zonder het manlijke zou er geen wetenschap en wijsbegeerte zijn; maar zonder het vrouwelijke zou er niets zijn dan natuur, dierlijkheid.

De vrouw stelde het denken aan de orde; de man ontwikkelde het.
Als ontwikkeling van wat zij baarde neemt zij het denken bevruchtend in zich op en stelt nieuwe gedachten - denken.

In het kerstverhaal wordt dat alles in het algemeen gesteld.
Het verteld van de geboorte van het inzicht in de Mens, het juiste inzicht.
Het zegt, dat de Mens in waarheid ideëel is en dat alle natuurgoden beneden de maat zijn, maar tevens dat het goddelijke alleen als mens werkelijkheid kan zijn.

Er zijn niet ergens in de ruimte goden.

En hoe staat het dan met de stal?
In ons natuurlijke onbewuste waarin het wijze vrouwelijke (onbewuste) "zijn intrek" moet nemen.
Natuurlijk kan zij niet in de herberg baren: daar is kunstlicht, lawaai, alles is buitenkant.

De geboorte van het kind was een historische gebeurtenis (de tijd waarin het inzicht doorbrak) en tevens van ale tijden sindsdien.
De tijd ervóór was de zwangerschap.
De tijd sindsdien: het in doeken gewonden liggen in de kribbe.

Daarom is dat ook de tijd van Herodes. Ik denk hierbij niet aan de alleen aan de kindermoord door oorlogsgeweld en ziekten, maar evenzeer aan de kindermoord in de zielen van ons Europeanen.
                                                  30
Herodes is machthebber en leeft door geweld.

Wat is het kind?
Onbevangenheid. Het beginsel.

Als het reeds in de wieg verknoeid wordt, d.w.z. een totaal verkeerde wereld krijgt opgedist, dan vindt de kindermoord van Bethlehem plaats.

Herodes woont in zijn paleis.
Het paleis is ieders ideaal.
Op grond waarvan?

Het kind wordt in de stal geboren en de wijzen bezoeken en aanbidden het in de stal. Niet in het paleis van Herodes; daar poogt men hen om de tuin te leiden.

Waar om brood en spelen geroepen wordt, worden de wijzen niet verstaan, niet gehoord.

Het kerstfeest zoals gevierd wordt, heeft niets van de kerstgedachte aan zich. Het is heidens.

"Trouw" Kerstnummer. Voorpagina. Achterpagina.
                                                                       31
Of de wijzen onderweg zijn?
Zeker. Altijd. Soms vinden zij de stal.
Dan ontwaakt in de ziel het inzicht dat het niet gaat om macht, niet om aanzien, genot, egoïsme, maar om liefdevolle redelijkheid.
En dan ontwaakt ook het inzicht, dat voor de liefdevolle redelijke mens in de wereld nauwelijks plaats is, dat de wereld altijd tracht die mens te vernietigen en hem beschuldigd o.a. van hoogmoed, omdat zij niet weet wat de menszijn betekent.

De wereld verhoudt zich negatief t.a.v. die mens.
                             ---