Sartre - Heidegger.
Zondagochtendlezing 8 dec. 1968  door Mr.Drs.A.Börger.

"De mens is in het Zijn geworpen". (Sartre)
Zijn wij onderworpen aan het noodlot?
Noodlot en vrije wil. De tragiek van het leven. De oude Grieken waren niet opgewassen tegen de goden en deze niet tegen het noodlot.

In het zijn geworpen zijn.
Ieder wordt wat hij is.

De mens als gegeven, aanleg.
Hij is collectief als indidvidu; moet dit (individu) worden, zich individualiseren en tenslotte individueren.
(Is een kwestie van bewustworden)

Naarmate het bewustzijn meer ontwaakt, treedt het manlijke meer op de voorgrond; maakt de fout te geloven, dat de man enkel manlijk is.
Op deze wijze is het manlijke volstrekte negatie van het vrouwelijke en de man dus als individu een eenzijdigheid, niet een eenheid en kan dus niet volwassen worden; hij ontwikkelt maar één kant.

Het vrouwelijke is collectief.
Het manlijke is individueel.

Het redelijk denken is het zuivere denken, dat zowel manlijk als vrouwlijk is. D.w.z. en redelijk denken keert de manlijke geest zich tot de vrouwelijke, waardoor zij één worden; in dit denken is de mens werkzaam.  
                                                                    23
In zuiver begrip zijn het manlijke en vrouwelijke (niet meer gescheiden) eenheid van tegendelen.
Het zuiver begrip baart als wijsheid (Sophia) eigen negatie, waarna zij één worden in identiteit (copulatie). Enzovoort.

Vbld.:
Wanneer de zachtheid zonder hardheid zou zijn, zouden wij haar nooit kunnen voelen, want hiertoe is weeerstand vereist.
Zachtheid zonder meer is niets.

Om één te worden met het vrouwelijke moeten wij het kennen.

Eén worden met het vrouwelijk is individuatie.

Droombeelden:
Het vrouwelijke maakt zich kenbaar als religie en als kunst en deze twee laten zich begrijpen.

Psychologie is meer dan feitenkennis.
Exacte psychologie = robot.
In hoeverrre een individu in staat is zich te individueren, hangt af van zijn aanleg.
Ook het kwade moet verschijnen.
Kwaad doende toont de kwade mens het kwaad.
Wij mogen allerlei kwaad doen zonder strafbaar te zijn.
Lijdend toont de nobele mens het nobele.
Onze aanleg* is medebepalend voor ons "noodlot";
                        24
de andere factor is het geheel van omstandigheden:
het milieu waarin wij geboren worden; de tijd waarin wij leven;
incidentele situaties.
*Is deze ons noodlot?

Noodlot heef een onaangename klank, lot een gunstige.

Noodlot en vrije wil.
De vrije wil is de wil, die zich de vrijheid ten doel stelt.
Tweeërlei vrijheid: de feitelijke en de geestelijke.
De eerste kan ons ontnomen worden.
De wil tot feitelijke vrijheid kan dus verijdeld worden.
De wil tot geestelijke vrijheid niet; geestelijk vrij is de mens voorzoverre hij zich geen natuurlijk doel stelt.
Dus het spel om het spel;
(Ik zou de happening hiertoe willen rekenen.
de wetenschap om de wetenschap;
de wijsbegeerte, waarin het denken zichzelf als object heeft:
het denken over het denken, de wetenschap van het denken;
de kunst voorzoverre zij de idee tot uitdrukking brengt;
De religie dito.
In dit alls wordt de echte wijsheid beoogd.
                            25
Maar niet iedereen is daartoe in staat. Gebrek aan aanleg tot menselijkheid.
Het natuurlijke kan overheersen:
hebzucht, machtsbegeren, genotzoekerij (vorm van hebzucht), ijdelheid,
Ik-zucht.

Vrij is de mens slechts voorzoverre hij zichzelf kan verwezenlijken, de idee van het menszijn kan uitdrukken in woord en daad.

Mens: vervluchtiging van realiteit tot idealiteit, van verschijnsel tot gedachte, op manlijke en/of vrouwelijke wijze: de vrijheid willen.

De tragiek van het leven.

Wat is tragiek?
Een goede (vrije) mens willen zijn en door verblindheid het verkeerde doen (zondigen).

De Grieken: "Wien de goden enz."

De goden en het noodlot.

De goden representeren het bewustzijn.

Oedipus.
                             ---