1965 - - -1 - - -

Levensangst en Levensmoeheid.

Cursus Mr. Dr. A. Börger, nov/dev. 1965.

Aanleiding tot deze lezing is het feit, dat we tegenwoordig zo vaak op levensangst en levensmoeheid stuiten. Zij zijn in de huidige wereld duidelijk te herkennen.

De politie zwijgt over zelfmoorden. Terecht. Ook in andere landen publiceert men hier zo weinig mogelijk over. In Duitsland is de zelfmoord bijkans ”inheems" te noemen. Dat was altijd al zo, is nu nog zo, ook in de kringen der z.g. goed-gesitueerden. Waarom pleegt men zelfmoord? Omdat men het leven niet aankan. Het leven maakt hen bang, TE bang. Dan maar liever de dood in.

De Duitsers spreken niet van zelfmoord maar van "Freitot". De Duitser is minder uitgebalanseerd. De Fransen zijn uiterst uitgebalanseerd (evenwicht tussen denk- en gevoelsleven.) De Duitser valt gemakkelijk van het éne in het andere uiterste. Daardoor kon het de grote haard van het nationaal-socialisme worden. Freitot -- het element van de vrijwiliigheid is niet zo heel groot.

Duitsland kende altijd veel zelfmoordenaars. Men doet dit nooit "uit zin om dood te gaan". De dood valt buiten het zinlijke. Zelfmoord is alleen mogelijk als de angst zó groot wordt, dat zij de gewoonlijk aanwezige doodsangst overtreft. Dan stapt men er uit.
De doodsangst overwinnen is niet eenvoudig.

Angst begeleidt ons van geboorte (op zichzelf al een angstige gebeurtenis) tot de dood.

De primitief zit boordevol angst, hij kan de wereld helemaal niet doorzien. Hij wordt omringd door allerlei gevaren, erge dingen, onverklaarbare. Hij vermoedt achter alles een of andere goede of kwade macht. Numina (meervoud van - Numen). Hogere macht, vaag, zonder bepaalde vorm.

De austraalnegers gaan uit van een hogere macht, nog zo vaag, dat hij hermaphrodiet is. Zij stellen hem dan ook niet voor, beelden hem niet uit.

De geschiedenis van de mens is een geleidelijk proces van vorm geven aan de hogere en lagere machten: de weg van de bewustwording. De mens projecteert eigen psychische inhouden op de buitenwereld. In elk mens leeft het beeld van de Grote Moeder, vaak geprojecteerd op b.v. een berg, het collectief—onbewuste. Later komt het uitbeelden.

De Grote Moeder is positief, scheppend, EN negatief, vernietigend. Begrijp goed, alles is altijd dubbel, niets gaat op in een eenzijdigheid.

We komen van heel vage machten tot Goden, die ook allemaal "dubbel" zijn, goed maar ook boos. Apollo, de glanzende godheid is tevens de god, die de pestpijlen schiet. Zelfs de Christenen kennen nog de vreze des Heren, al neemt dat af. Speciaal in gereformeerde kringen was God zeer kwaadaardig.

Later komt de afsplitsing: God - Duivel. In de godsdienstgeschiedenis en ook nog in het Oude Testament woont de Duivel ook in de Hemel, en gaat om met God.
In proloog Faust (Goethe) zegt de duivel: "Van tijd tot tijd zie ik hem wel graag". --OER-gedachte!!

Uit de sfeer vol angsten creëert zich langzaam de Godenreeks. Tot slot is er die éne, van het Christendom, waarvan men zegt dat hij enkel liefde is. Dan is het onlogisch en fout dat men hem toch ook nog een hel geeft.

De golf van angst is tegenwoordig erg groot, ook al weet men het niet. De weg van vrijwording van de angst is lang en wij zijn nog lang niet aan het einde. De primitief is vooral in de nacht bang. ---- MAAK dus nooit een kind bang in en/of voor de duisternis. Bedreig het niet, ook niet aanstonds met de grote zak van Zwarte Piet. Die Piet is voor het kind maar een duistere aangelegenheid. En die zak, dat is een symbool, van de Grote Moeder als de verslindende, vernietigende, van het onbewuste. Het kind WEET DAT!!!

De primitief huivert voor de oerkrachten uit het onbewuste. Hij wéét nog niets en is dan ook blij als het weer dag wordt. Hij projecteert eigen primitieve onbewuste op de nacht. Voelt wel de enorme machten, die in hem zelf leven.
De mens gaat de wereld steeds meer beheersen.
Ja, VERSTANDELIJK, maar NIET geestelijk!!!

De primitief is nog niet aan het weten toe, wij weten ontzettend veel en vinden het bewustzijn dan ook geweldig. Maar het speelt slechts een heel kleine rol.
LEVEN doen we niet uit het bewuste!

2.

Soms komt het stenen tijdperk in onze projecties nog door, het IS nog in ons. In de l9-e eeuw verbeeldde men zich dat het bewustzijn vrijwel klaar was met het bereiken van de volmaaktheid. "Physica studeren --- vrijwel afgehandelde zaak."

Toen kwam Einstein en we moesten weer helemaal opnieuw beginnen met onze Natuurkunde! Zo zal het altijd gaan, we zijn nooit klaar.
Maar men vond dat véél wéten het ware was, de opvoeding werd daar geheel op gericht. "Als men veel weet wordt men vanzelf zedelijker!" Naïeve gedachte. Onze atoomgeleerden weten héél véél.... ook hoe ze een atoombom moeten maken! En daarvan is de zedelijkheid niet direct te zien.

Onlangs bood Roemenie aan te bemiddelen in de zaak-Vietnam. Prompt daalden de koersen van de aandelen in de rakettenindustrie. Wat een zedelijkheid!
Wij zijn echt nog niet zo ver van het steentijdperk weg, boven de oermens uit. We denken van wel, maar we DOEN niet beter.
We denken ook bewust te kunnen leven. Vanwaar dan onmiddellijke gevoelens van sympatie of antipatie, vanwaar dan de verliefdheid en de angst -voor van alles-?

Nehroe, toch stellig een groot man, zat meermalen in de gevangenis, en had dan wel schorpioenen, slangen, e.d. tot gezelschap. Daar kon hij goed mee omgaan.
Maar voor een gewone kakkerlak was hij doodsbang. Kwestie van onbewuste associaties. Het bewustzijn dient vooralsnog alleen om het onbewuste reactie—leven te beheersen, beteugelen.

Barst!
Val dood ! en dergelijke dingen voegt men een ander wel eens toe. Dat méént men dan ook werkelijk, al zal men dat bij nabespreking natuurlijk ten stelligste ontkennen. Het is niet zo erg, een uitlaatklep. Hebben we wel eens nodig. Veel in het leven kan ons grieven of irriteren, dan moet soms stoom afgeblazen worden. Maar denk aan het opschrift op de tempel van Apollo: In niets te veel. Daar stond verder nog: Ken U Zelf!

We moeten trachten onszelf en onze medemensen tot zelfkennis te brengen. Zonder denken gaat dat niet.

Dat wij de primitieven beschaving brengen is wel goed. Het bevrijdt hen van veel angst.

De mens WIL, krachtens zijn aard, wéten, de weetgierigheid is ons ingeboren. De nieuwsgierigheid gaat daaraan vooraf. Het dier komt niet verder dan nieuwsgierigheid.

Wij wéten wel veel, beginnen ook al veel te weten van de psyche.

Er zijn primitieven, die nagenoeg niets weten, zwerven door oerwoud of woestijn, niets hebben, totaal geen kleding, hoogstens zich soms een soort windscherm maken waarachter ze in een met de handen gegraven kuiltje in de grond slapen. Toch vonden ze de boemerang uit! Dat was wel knap. De boemerang is overigens niet alleen door de australische primitieven uitgevonden; dat gebeurde overal. Zij hadden er vaak maanden werk aan om zo'n ding te maken.

Wij weten en kunnen veel meer, maar... zijn wij nu werkelijk zo ver gekomen? De mens van deze tijd kan de wereld om zich heen ook helemaal niet doorzien. Snapt er niets van. Van de moderne Wetenschap kan hij weinig of niets volgen. Vroeger waren het leven, de staat, de maatschappij, eenvoudig. Er was veel hand— arbeid, soms met wat gereedschap. Nu gaat alles met machines.---- gesteund door de mens, NIET andersom!

De medische wetenschap was eenvoudig, de dokter was nog een beetje de medicijnman, waarvoor men groot respect had. De ontwikkeling is in een mensenleeftijd razend snel gegaan. Het is uiterst inspannend om dat allemaal bij te houden. Er wordt wel gepopulariseerd, maar dat geeft maar matig effect. Leidt er voornamelijk toe dat "men mee kan praten". Wat heeft men daar aan? Is gewoonlijk niet meer dan geklets. Al geeft dat velen een soort gevoel van voldoening.

De mensen leven in, tasten in het duister. 0ok op het gebied van het financieel— economische. Er is inflatie, ook in de U.S.A. al is die niet zo gemakkelijk zichtbaar en ondanks het feit dat Johnson zich graag verbeeldt, dat hij haar heeft bedwongen. De inflatie vreet door.

Wat wéét men nu werkelijk van de staat, van b.v. ook onze monarchie? Er is wat spektakel om de huwelijksplannen van onze Kroonprinses. De bezetting heeft bij velen de neiging tot bang zijn vergroot. Velen durfden de petitie tegen het huwelijk niet te tekenen! Petitie is toch een grondwettelijk recht! Overigens weet ook de politie niet wat ze doen mag. Schijnt veel adressen van protesterenden of demonstrerenden te hebben doorgegeven aan de B.V.D. Velen zijn daar bang voor. Niemand weet wie of wat die B.V.D. is. Men durft z'n mond niet open te doen.
Verschillende gevallen van protest worden gerechtelijk vervolgd als "ordeverstoring."

3.

Men moet niet de orde verstoren! Behalve als het nodig is!!!

Het recht van revolutie mag niet uitgesloten worden. Soms MOET de evolutie vervangen worden door revolutie, die event. te zien is als versnelde evolutie.

Het zuivere denken is altijd revolutionnair, want verkeert alles altijd tot z'n tegendeel.

De mensen houden wel van rechten, niet zo erg van plichten, hoewel ook dit tweetal onverbrekelijk samenhoort. Men moet beginnen met de plichten, door die te vervullen bevrijdt men zichzelf, n.l. van de verplichtingen. Het gaat in het leven om de vrijwording van de mens, dus ook de vrijwording van angst. Angst is bangzijn voor het onbepaalde. Vrees is bangzijn voor iets bepaalds.

Galilei weigerde foltering en brandstapel, door e.e.a. te herroepen. Men had hem de hulpmiddelen voor deze feestelijkheden getoond, en hij was daar bang voor.
Werd wel laf genoemd. Mag een mens niet eens bang zijn? Hij zette z'n werk voort, geschriften werden naar Amsterdam gesmokkeld en daar gedrukt. Nederland was humanistisch en vrijheidsgezind.

De uitdrukking "Vreze des Heren" is juist, want men meent te wéten waarvoor men bang is, al is God nog maar een mysterieuze, vage voorstelling.
De mensen zijn angstig, zij kennen de Grondwet, de staatsinrichting, maatschappij, politiek, enz. niet. vraag maar over b.v. Vietnam.
Zij KUNNEN er niet over oordelen, weten er niets van. Dit is geen reden om op hen neer te zien. De massamens heeft niet zo'n groot denkvermogen en kan dat niet helpen.
Maar het blijft een nuchtere vraag: moeten wij onze vrijheid verdedigen door bij Saigon te gaan vechten?

Wat weet men van San Domingo, van de rassenstrijd in Afrika, van Angola, van Rhodesië, dat onlangs door Ian Smith "onafhankelijk" werd verklaard?

Wat weet men van het mateloze leed, de armoede, de honger, ziekte, verwezing?
"En het is zo ver van huis: " O, ja? Een paar uur vliegen slechts!
Hoeveel wezen zijn er niet wier ouders warden vermoord om de vrijheid? (Algiers Angola, Vietnam, enz. enz.) Wat weet de massa daarvan?
Zij heeft wel eens gehoord van de leuze van de franse revolutie: vrijheid, gelijk- heid en broederschap. Van die leuze is vrijwel niets terecht gekomen, alleen een beetje oppervlakkige gelijkheid. Maar de vrijheid? De broederschap? Een beetje formeel gedoe. O ja, we besteden ook een paar miljoen ten bate van de onderontwikkelde gebieden. Wij zelf genieten veel sociale voorzieningen. Dat is wel goed. Het andere, de anderen, dat spreekt ons zo weinig aan, ondanks al die eeuwen dat wij God, den Here, loven.

De mensen weten weinig, tasten om zich heen, kunnen de Werkelijkheid niet doorzien. Hun opvoeding, ontwikkeling is van die aard, dat ze zo erbarmelijk denken. Dat kunnen zij niet helpen. De massamens is zeer ik-kig. Toch gewoon Homo Sapiens. De nederlandse massamens, de doodgewone Nederlander, is nog niet of nauwelijks boven de natuur, het natuurlijke, uitgekomen, wordt vrijwel geheel door de natuur overheerst Toch gaat het voor de mens hierom: de natuur op te heffen tot geest, wezenlijk Idee.

De Geest is in Europa geboren, net als het Ik, dat hier in volle glans te voorschijn kwam. Het IK is alleen denkbaar, alleen gedachte, als gedachte - denken, dat zich dus alleen verwerkelijkt door het denken.
Daarvoor was het er ook wel, maar toen was men er nog niet aan toe, kon men het nog niet zuiver doordenken. Anders zou er geen slavernij geweest zijn. Alle vrijheid moet uitstralen van het IK, van het denken. Iedereen, man EN vrouw, denkt, KAN denken. Dan ook begrijpen, tenzij...
Rembrandt heeft veel van de mensheid gezegd, en Leonardo da Vinci, en Goethe, als kunstenaars, zonder woorden. Zij vertelden de waarheid, de waarheid van het Mens-zijn, rechtstreeks, dus op vrouwelijke wijze, onmiddellijk.
Het vrouwelijke gevoel verkeert zich tot de manlijke geest. De baring, vrouwelijk, is de intuitie. Het vrouwelijke gevoel en de manlijke geest moeten elkaar altijd bevruchten om het IK herboren te laten worden.

De massa moet er zijn, de "normalen", altijd het grootste deel der mensen. Wie afwijkt van het normals vindt men niet leuk, slaat men event. dood. De massa heeft reeds zo veel doodgeslagen. Zij is ook vertegenwoordigd in de Roomse Kerk.
Maar de R.K. verloor het van Galilei en M. Luther.
De totalitaire staten verliezen het ook van de enkeling, die veel jeugd tot zich trekt. (Jevtosjenko?)
De Geest is altijd sterker dan het zwaard (Napoleon).
De Geest wint het altijd.

4.

De Geest is verbonden met het IK, want dat alleen denkt. Doordenkend ziet het in dat het als dit IK niets byzonders is, want identiek met alle andere IK's. Komt zo vanzelf tot het begrip van Wij. Dit is een vrouwelijke gedachte.
Het manlijke en het vrouwelijke gaan altijd samen, de 2 kanten van de psyche. Het IK van de massa komt niet in het licht. "Het licht schijnt in de duisternis", die uitspraak begreep hij, de massamens, niet. Wat onlogisch is kan niet zijn. Al wat is, is redelijk, ligt in de rede, ook het ergste. Alles gaat zoals het gaan moet. Praten over "Als..." is onzin. Al wat gebeurt ligt in de Rede.

De massa kan niet uit de massaliteit komen, denkt moeizaam, blijft in de natuurlijke sfeer. Menswording is zich daaraan ontworstelen, bewust-wording, verkering van onbewust naar bewust-zijn.

Ieder van ons is ook massa. In hoeverre kan een mens zich boven eigen natuurlijkheid uithalen? Al doet hij z'n best, toch is hij b.v. soms "zomaar" neerslachtig.
Dat is psychisch. De schemering. Het denken is het volle licht.

De massamens is de middelmatige of beneden—middelmatige. Kan dus maar matig denken. Zoekt dan verstrooiïng, gaat b.v. knutselen. Een puber-verschijnsel. De massamens moet middelmatig zijn, dat ligt in de Rede. Massa is traag en zwaar, tracht alles naar beneden te trekken. De z.g. damesbladen zijn tegenwoordig zeer in trek, ze zijn ook zeer gevaarlijk: Want zij MAKEN OPINIES!!! Zoals in het geval —Beatrix:
"Laat de Prinses haar geluk, laat haar trouwen met v.A." Maar het gaat om de Troon—prinses! De koningin is slechts een functie, zij MOET tekenen, kan niet eens een Kamer ontbinden zonder de Ministers. Wilhelmina vertegenwoordigde nog wel een bepaalde psychologische waarde, zij was de Landsmoeder, een Grote-Moeder-Figuur.

Deze bijzondere waarde wordt sterk ondermijnd door Juliana, die komt te dicht bij het volk. "Goden" moeten niet te dicht bij het volk komen, de grenzen niet uitwissen.

De roomsen hebben nog de H.Maagd, dat geeft beschutting, omdat moeders geacht worden hun kinderen te beschermen. Al doen de moeders dat tegenwoordig niet zo veel meer.
Zij zijn ook IK-kig geworden. De emancipatie is vastgelopen, dus aanvankelijk en formeel gebleven.

Het IK-kige IK is slechts negatief. IK = IK is negatief. Dat is alleen te over- bruggen door te doordenken. Als de moeder haar ikkigheid consequent doorvoert dan ook tegenover de kinderen. Er zijn veel verwaarloosde kinderen, ook in de kringen der "goed-gesitueerden". Pa en Ma hebben geen belangstelling voor hen.

Europa heeft het IK ontwikkeld. Dat kan bij de massa niet verder komen dan de IK—igheid. We moeten geen hoge illusies hebben.

Wel kan er een élite gevormd worden, een geestelijke élite, die SNAPT waar het om gaat. Dat is zeer belangrijk.

Om iedereen is een bepaalde sfeer, die door de anderen aangevoeld wordt. Onze gedragingen beinvloeden onze omgeving.

De massa VOLGT ALTIJD. Toont geen enkel initiatief. Revoluties kwamen ook altijd van een elite. In Frankrijk van de aristocratie, aristocratie van de geest.
In Rusland van een geestelijke en wereldlijke elite. De eerste volkscommuun was een prins.

Bij de massa kan dan het gevoel opkomen dat er misschien wel wet in zit, dan gaat zij meelopen.

Ouderen herinneren zich nog de tijd van Domela Nieuwenhuys, die grote risico's liep voor de uitgebuite arbeiders. En die hosten door de stad, lallend van "Nieuwenhuys moet zakkies plakken". Zij snapten er niets van.

De massa is volgzaam, ook zonder dat ze begrijpt. Wil er wel voordeel van hebben. Het ideaal om der wille van het ideaal is haar vreemd.

Wil ook wel graag in de Hemel komen. Infantiel. Als het kindje de hele dag zoet is geweest krijgt het een koekje. Als je maar braaf bent, kom je dan ook wel in de Hemel.

De huidige massa tast in het duister, gelijk de primitieven. Ziet niets, begrijpt niets van de buitenwereld, weet niet waar we heen gaan. Wordt dan ook bang.

En steeds bang gemaakt. B.v. voor oorlogsgevaar. Vandaar een zeer grote hoeveelheid centrale instituten, die ophitsen tegen het communisme en er hard over liegen.
Er worden door de H.H. Uitgevers graag boeken over uitgegeven, z.g. van russische schrijvers, maar het heeft met RUSSISCHE schrijvers niets te maken.

De oorlogsindustrie is zéér winstgevend, biedt veel dividend, soms 100%!
Het is een enorme zaak, dat Vietnam. Er worden schatten aan verdiend!

5.

Wat doet het er toe of er met napalmbommen gesmeten wordt? Napalm- benzine-gelei, brandend. Wie er door getroffen wordt wordt één immense bundel pijn. Genezing is onmogelijk. Onze kranten schrijven rustig dat een bos wordt gebombardeerd met napalm om het van "rebellen" te zuiveren. En zij schamen zich niet!!!

De mensen worden bang gemaakt. Het communisme heet de "vrije" wereld te bedreigen. Nu zo langzamerhand geen zinnig mens meer gelooft in zo'n bedreiging vanuit Rusland neemt men China als gevaarbron, al is China als wereldmacht nog nergens. Er wordt aan verdiend. Heeft NIETS te maken met verlangen naar vrijheid.

Als we veel critiek hebben op het communisme, moeten we ook bedenken dat Mao de onsterfelijkheid heeft verdiend, deze zoon van (niet arme) boeren, omdat hij de chinese vrouw heeft bevrijd van de slavernij!

Als de mens bang wordt gaat hij graag vluchten.

Op straat staan we ook dagelijks aan groot gevaar bloot.

Er is altijd wel iets waarvoor men bang moet zijn. Dank zij dit gegevene is het eenvoudig vrees te kweken t.a.v. bepaalde objecten, door de angst te projecteren op een of ander object. Er is ook angst voor de B.V.D. --Je kunt nooit weten---.
Dan krijgt men angst om iets te DOEN .

Kenmerk van angst is dat we bang zijn maar niet weten waardoor. Vluchten is begrijpelijk.
Vaak vlucht men in het huwelijk. Er zijn veel paren, waarbij de ene partner de rol of taak vervult van de vader of moeder waarheen de andere partner vlucht, waarbij hij of zij wegkruipt. Infantiel. Soms vlucht in een liaison. Dat heeft z'n charme, romantiek, dus alle grenzen overschrijden, het aardse loslaten, in een droomwereld stappen. Al brengt de liaison ook vaak weer angst voor ontdekking mee.

Leven is geen droom, maar harde realiteit.
Ook vlucht men vaak in ziekte. Dan is men geborgen. Het bed is de sfeer van het onbewuste, symbool van de Grote Moeder, die verzorgt, event. koestert. Dan is men dus weer "kind", en als zodanig zonder verantwoordelijkheid.
Of men vlucht in de politieke partij, ook zonder verantwoordelijkheid. De Leiders DOEN het wel. Een naam doet veel. "Partij van de Arbeid" is een mooie naam.

Of men vlucht in geld, in het grote inkomen. Maar het geld wordt van binnenuit uitgehold door de inflatie. En, wat moet je er mee doen?
Natuurlijk hebben we er wel wat van nodig!
Advertentie: Maak Uw vrouw gelukkig! Koop briljanten ! Alsof het geluk daarin te vinden zou zijn. Geluk is een stille harmonie in de mens. De mens is nergens zeker voor (van). Komt nooit van de angst af.

Vlucht in het huwelijk, als ware dat een schuilkelder!
Het is een verbond tussen twee vrije mensen. Wat wéét men van vrijheid? Niet veel, eigenlijk niets. Men ziet slechts de buitenkant, denkt dus event. dat willekeurig kunnen handelen vrijheid zou betekenen.
In wezen is de mens alleen vrij wanneer hij afhankelijk is van niets en niemand buiten hem, dus in de verhouding tot zichzelf.

Hiertoe leiden 2 wegen:
vrouwelijk, liefde, vriendschap, manlijk, denken.
Dit betekent natuurlijk niet dat de vrouwelijke manier alleen voor vrouwen geschikt zou zijn enz. De man kan wel liefhebben, al komt dit weinig voor. Liefde wil zeggen jezelf herkennen, vinden, in de ander.
Vrij zijn wij, als wij zelf, vrijwillig, onze houding, gedrag, denken, bepalen. In denken alleen ZUIVER vrij. Het zuivere denken, logisch Wetmatig, is toch MIJN denken, een verhouding tot mijzelf en dus vrij, volkomen.

Vluchten helpt niet. Bevrijding van angst kunnen we alleen bereiken door volwassen te worden. Volwassenen zijn schaars, de meesten zijn kinderlijk, in de Natuur blijven steken.
We moeten Iemand worden, een persoonlijkheid. Wordt wel geprobeerd. Event. neemt men de schijn aan. Reclame; deze jas (hoed, enz.) geeft U personality!

Wat voor voddebaal is men dan als de jas uit of de hoed af is?
Er wordt veel propaganda gemaakt voor nonsens.
Er staan veel autoos zonder benzine!
Volwassen zijn is moeilijk, is volwassen-worden. Want alle Zijn is Worden.
Het Leven is het proces van de mens-wording, vrijwording, van het vergeestelijken.

6.

Op een of andere culturele wijze. Event. dus ook in kunst, in zuivere religie en in religieuse extaze. Maar dat kan slechts bij de enkeling. Er is weinig vrijheid.
De meeste mensen blijven kinderen, als zij psychische de leeftijd van 15 jaar bereiken is dat beslist hoog. We moesten blij zijn als de massa dat bereikt!!!
Volwassen zijn, op eigen benen staan, zelf verantwoording nemen, niemands knecht zijn, maar ook niemands meester! Wie iemand knecht, knecht gelijk zichzelf!

Hoe komt men tot volwassen-zijn? Door zelfverwerkelijking, waarbij zelfkennis punt één is. Let op eigen woorden en daden en beoordeel ze eerlijk, zonder geklets. Rustig ZIEN, ook eigen schaduw durven erkennen .

De mens trachte op zijn wijze DE Mens te verwerkelijken. Op zijn wijze, d.w.z. uniek. DEZE bepaalde mens, die op zijn wijze De Mens waar kan maken.

We kennen de romeinse spreuk: Niets menselijks is mij vreemd. (Wordt veelvuldig door smeerpoetsen misbruikt!) Toch moeten we zo ver zien te komen. Niet de beest uithangen. Het dier is in de mens voorondersteld, aanwezig als opgeheven moment. Wij kunnen nooit beest worden. IK ken het, weet hèt, ben een mens. Beperkt, want individu, maar toch ook De Mens. Doorschouw het menselijke. Niet gauw oordelen, zeker niet veroordelen.

Zelfverwerkelijking is moeilijk. Daarvoor moeten we alle IKkigheid prijsgeven, soms afstand doen van onszelf, openstaan voor de buitenwereld, belang stellen in de mensen. Dan vinden we onszelf in hen terug. We moeten de ander VRIJ LATEN. Nooit mééster zijn, nooit eisen .

Naast de vrouwelijke vorm, vriendschap, liefde, is er de manlijke vorm, het denken. Het zuivere denken is het hoogste. Daardoor komt de mens van zelf tot rust in zichzelf.

De volwassen mens is niet bang meer. Kent wel vrees. Is innerlijk vrij. Weet dat er nooit een zonder—meer—gelukkige wereld kan komen. Altijd zal er ook het leed zijn, het verlangen, de bunkering. Soms een gevoel van verlorenheid. Eenzaamheid kent hij niet.

Wie IKkig is, om z‘n eigen spil draait, isoleert daardoor zichzelf. Kennissen:
relaties, die xmi slechts de buitenkant raken. Kennissen: zij, die je niet kent! De mens kan volledig vervuld zijn als hij alleen is -- in gedachten aan een ander. Het gaat nooit om de buitenkant, maar om het innerlijke, de innerlijke beléving, ervaring.

In het huwelijk gaat het niet om de lichamelijke omhelzing, maar om de geestelijke, psychische.

Roosevelt eiste een wereld zonder angst.

Dat zou een wereld moeten zijn, waarin volwassenen de leiding zouden hebben, zodat de massa zich min of meer veilig zou kunnen voelen. We zijn nooit totaal te bevrijden van angst.

Dus verstrooit men zich, zit vol bijgeloof en onzin.

Als de leiding goed is, is de massa gelukkiger.

Er is nooit een heilstaat te maken. Altijd zullen er mensen zijn, die de andere kanten, demonstreren. Geluk is nooit zonder ongeluk.

Alles heeft z'n ommekant, achtergrond.

God kan niet zijn zonder Satan.

In de mythologie en ook nog in het Oude Testament heeft men dat wel beseft.

De mens wordt nooit volslagen gelukkig. Wat zou dat ook zijn: altijd zonder verlangen, zonder hunkering, zonder gevoel van eenzaamheid, zonder enig verdriet. Het KAN NIET .

De volwassene aanvaardt alles, doorziet het; hij aanvaardt omdat hij begrijpt.
Snapt dat het niet aangaat om NIET te protesteren tegen massamoorden enz.

Soms dient hij echt wel te ontvlammen in een heilige toorn.

Terwille van de mensheid en haar verdere ontwikkeling.

o-o—o—o—o—o~o—o—o—o-o